◎ Напіцав́ацца ’запрацавацца’ (Янк. 2). Да ніцаваць ’цяжка працаваць’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ненае́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Такі, якога цяжка накарміць; пражэрлівы; заўсёды галодны. Ненаедныя птушкі.

2. перан. Які не можа здаволіцца тым, што мае; прагны. Ненаедная натура. Ненаеднае горла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пану́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.

Паныла схіліць галаву, апусціць вочы ўніз. — Цяжка? — з іроніяй спытала .. [Маша], і.. [Максім] вінавата панурыў галаву. Шамякін. Федзя панурыў вочы і маўчаў. Няхай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вербало́з, ‑у, м.

Куст ці дрэва сямейства вярбовых. Кусты вербалозу на берагах стаялі ўжо голыя. Карпаў. Дзесьці залівалася баязліва жаўна, ды ў вербалозах цяжка стагнаў гурок. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чыстага́н, ‑у, м.

Разм. Наяўныя грошы. Хто тут — Мядзведзь, а хто — Цыган, Што заграбае чыстаган, Не цяжка дагадацца: Вы гляньце цераз акіян — На іх «свабоднае» мастацтва. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нипочём

1. нареч., разг. нізашто́; (по дешёвке) за нішто́;

нипочём не допу́стим нізашто́ не дапу́сцім;

прода́л нипочём прада́ў за нішто́;

2. в знач. сказ. хоць бы што; (не затруднительно) не ця́жка; (безразлично) усё ро́ўна;

ему́ всё нипочём яму́ ўсё хоць бы што;

ему́ нипочём солга́ть яму не ця́жка салга́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Адпе́таваць ’пабіць’ (Бяльк.), атпіетуваць ’цяжка працаваць’ (Лыс. СПГ). Гл. петаваць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ку́ца ’цяжка, крута’ (Нас.). Да куса (гл.). Гл. таксама куцы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дзець, дзе́ну, дзе́неш, дзе́не; дзень; зак. (разм.).

1. Палажыць куды-н. так, што цяжка знайсці.

Куды ты дзеў ключ? Дзе ж я дзену гэтую кнігу?

2. Знайсці для каго-н. месца, прытулак.

Кацянят трэба некуды д.

◊

(Не ведаць) куды вочы дзець (разм.) — пра адчуванне сораму.

(Не ведаць) куды рукі дзець (разм.) — пра адчуванне няёмкасці, разгубленасці.

|| незак. дзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абялі́ць, абялю́, абе́ліш, абе́ліць; абе́лены; зак., каго-што.

1. Зрабіць белым.

А. дрэвыў садзе.

2. Зняць скуру з забітай жывёліны (разм.).

А. барана.

3. Зняць кару з дрэва.

А. ліпу.

4. перан. Апраўдаць каго-н., зняць падазрэнне з каго-н.

Цяжка а. таго, хто сам сябе ачарніў.

|| незак. абе́льваць, -аю, -аеш, -ае і абяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (да 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)