трохме́рны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які змяшчае ў сабе тры рытмічныя меры, долі. Трохмерны такт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трохство́ркавы, ‑ая, ‑ае.
Які складаецца з трох створак, які мае тры створкі. Трохстворкавая шафа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трохцалёўка, ‑і, ДМ ‑лёўцы; Р мн. ‑лёвак; ж.
Дошка таўшчынёй у тры цалі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скля́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
1. У маракоў: паўгадзінны прамежак часу.
Шэсць склянак (тры гадзіны). Удары склянак (удары, якія адзначаюць прамежак часу).
2. мн. У старадаўнім парусным флоце: суднавы пясочны гадзіннік, які вымярае час па паўгадзінах.
|| прым. скля́начны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкасі́ць, -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны; зак., што.
1. Скасіць невялікую частку чаго-н. (ад краю).
А. траву ад дарогі.
2. Пакасіць пэўны час; скончыць касьбу.
Ён тры дні адкасіў.
3. Адпрацаваць на касьбе ўзамен за што-н.
А. за доўг.
|| незак. адко́шваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трох...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:
1) які складаецца з трох частак, адзінак; які мае тры аднолькавыя прыкметы, уласцівасці, напр.: трохгаловы, трохгранны, трохдзённы, трохколавы, трохмесны, трохпакаёвы, трохствольны, трохступеньчаты, трохтактны, трохфазны, трох’ярусны;
2) трайны па масе, часе, аб’ёме і пад., напр.: трохгадзінны, трохдзённы, трохтонны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трохго́ддзе, ‑я, н.
1. Прамежак часу, тэрмін у тры гады. Усяго некалькі дзён застаецца да выбараў старшыні, бо Захар Лемеш дажывае апошнія моманты свайго старшынскага трохгоддзя. Колас.
2. Гадавіна якой‑н. падзеі, што была тры гады назад. Трохгоддзе жаніцьбы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трыпе́рсніца ‘гусялапка, Alchemilla vulgaris L.’ (Некр. і Байк., Яруш., Гарэц., Байк. і Некр., Кіс.), трыпе́рстнік ‘кураслеп дуброўны, Anemone nemorosa L.’ (Бейл.), трыпе́рсціца ‘герань балотная, Geranium palustre L.’ (Касп., Дэмб. 1; маг., Кіс.). Фармальна ўсе выводзяцца з тры (гл.) і ⁺перст ‘палец’ (гл. пярсцёнак), уключаючы і трыперсніца (у якім ‑т‑ выпала), хаця лісты іх — паводле формы якіх названы расліны — могуць мець не толькі тры, але і іншую колькасць долей, аднак лічбе тры прыпісваецца асаблівая магічная сіла (Коласава, Лексика, 128).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
трайны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які складаецца з трох аднародных або падобных частак, прадметаў. Трайныя краты. Трайны падбародак. // Які тры разы паўтараецца або адбываецца ў тры прыёмы. Трайны скачок. Трайны ўдар. // Які праяўляецца ў трох відах, які датычыцца трох бакоў чаго‑н.; траякі. Трапная сувязь.
2. Павялічаны ў тры разы. Прадавалі білеты за трайную цану.
•••
Трайное правіла — тое, што і складанае трайное правіла (гл. правіла).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Афро́нт, у запісах Федароўскага: «Тры афронты качароў, дзевіць вецей лебядзей» (VI, 105), па семантыцы не можа ўзыходзіць да польск. afront (франц. afront) ’знявага, паклёп’. Відаць, скажонае акрэнт ’карабель’, польск. okręt, параўн. іншыя запісы той жа песні ў Федароўскага: «Дзевяць віцін лебядзей, тры акрэнты качэрэй» (VII, 254).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)