наўко́льны, ‑ая, ‑ае.
Абл. Навакольны. З наўкольных сёл на трасу Высыпле ўзрушаны народ. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўкачавы́, ‑ая, ‑ое.
Напалавіну качавы, пераходны ад качавога да аселага. Паўкачавое жыццё. Паўкачавы народ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
простанаро́ддзе, ‑я, н., зб.
Уст. Людзі, якія адносяцца да бяспраўнага, непрывілеяванага класа; просты народ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
флексу́ра, ‑ы, ж.
Спец. Ступенепадобны выгіб слаёў горных народ у выніку дэфармацыі зямной кары.
[Ад лац. flexura — выгіб, крывізна.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хаза́ры, -аў, адз. хаза́р, -а, м.
Цюркамоўны вандроўны народ, які ўтварыў у 7—10 стст. дзяржаву з тэрыторыяй ад ніжняй Волгі да Каўказа і Паўночнага Прычарнамор’я.
|| ж. хаза́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. хаза́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
На́цыя ’нацыя, нацыянальнасць, народ’ (Яруш., Некр. і Байк., БРС, ТСБМ), на́цыя ’парода’ (Растарг.), нацая ’нацыя; мова; вёска’ (Ян.). Ст.-бел. нацыя (нацея, нация) ’народ, народнасць’ (1589 г.) са ст.-польск. nacyja, што ў сваю чаргу з лац. natio (Булыка, Лекс. запазыч., 32); магчыма, паўторнае запазычанне ў сучасную беларускую літаратурную мову з рус. нация (Крукоўскі, Уплыў, 81), адкуль трапіла і ў гаворкі; падобным шляхам праніклі таксама нацыянальны, нацыяналіст, нацыяналізм і інш. з адпаведнай адаптацыяй да норм новай беларускай літаратурнай мовы (‑ыя‑ на месцы рус. ‑ио‑ і інш.). Цікава, што ў выніку самастойнага развіцця ў народнай мове ўзноўлена адно з першасных значэнняў лац. natio — ’парода’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лю́дства ’чалавецтва, народ’ (Гарэц., Нас., Др.-Падб., Яруш.). Укр. людство, рус. людство, польск. ludztwo, в.-луж. ludstwo, чэш. lidstvo, славац. ľudstvo, славен. ljȗdstvo, серб.-харв. љу̀дство. Прасл. lʼudьstvo. Да люд, лю́дзі (гл.). Аб суфіксе ‑ьstvo гл. Мее (Общеслав., 296).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кангале́зскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Конга, кангалезцаў, належыць ім. Кангалезскі народ. Кангалезскі ўрад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
карэ́йскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Карэі, карэйцаў, належыць ім. Карэйскі народ. Карэйская мова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кені́йскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Кеніі, кенійцаў, належыць ім. Кенійскі народ. Кенійская газета.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)