ору́жие в разн. знач. збро́я, род. збро́і ж.;
огнестре́льное ору́жие агнястрэ́льная збро́я;
печа́ть — могу́чее ору́жие друк — магу́тная збро́я;
◊
призва́ть к ору́жию заклі́каць да збро́і;
сложи́ть ору́жие скла́сці збро́ю;
бро́сить ору́жие кі́нуць збро́ю;
бряца́ть ору́жием бра́згаць збро́яй.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
збро́я ж., в разн. знач. ору́жие ср.;
агнястрэ́льная з. — огнестре́льное ору́жие;
друк — магу́тная з. — печа́ть — могу́чее ору́жие;
○ я́дзерная з. — я́дерное ору́жие;
◊ бра́згаць збро́яй — бряца́ть ору́жием;
кі́нуць збро́ю — бро́сить ору́жие;
заклі́каць да збро́і — призва́ть к ору́жию;
скла́сці збро́ю — сложи́ть ору́жие
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́гляд, -ду м.
1. взгляд, взор;
кі́нуць п. — бро́сить взгляд (взор);
2. (точка зрения) взгляд;
падзяля́ць чые́-не́будзь ~ды — разделя́ть чьи-л. взгля́ды;
◊ пункт ~ду — то́чка зре́ния;
з пе́ршага ~ду — с пе́рвого взгля́да;
на пе́ршы п. — на пе́рвый взгляд
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нудо́та, ‑ы, ДМ ‑доце, ж.
Разм.
1. Тое, што і нуда (у 1, 3 знач.). Па.. [Язэпку] напала такая нудота, што хацелася кінуць-рынуць усё ды бегчы без аглядкі. Якімовіч. Серафіме думалася, што стары тырчыць тут на кухні ад нудоты, нават замінае ёй сваімі роспытамі. Сабаленка. Лес плакаў па сонцы і леце. Асенняя пустэча і нудота былі і тут. Хомчанка.
2. Пра млосны стан, які бывае перад рвотай. Адчуваючы стомленасць, боль у зацёкшай параненай назе, нудоту ад выкураных самакрутак, Сяргей складваў усё напісанае ў стосік. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закі́нуць, -ну, -неш, -не; закі́нь; -нуты; зак.
1. каго-што. Кінуць куды-н. або далёка.
З. мяч у сетку.
З. вуду (таксама перан.: паспрабаваць папярэдне разведаць што-н. намёкам, пытаннямі; разм.).
2. што. Падняўшы, надаць чаму-н. іншае становішча.
З. нагу за нагу.
З. стрэльбу за плячо.
3. перан., каго-што. Даставіць куды-н.
З. прадукты на дачу.
З. дэсант у тыл ворага.
4. каго-што. Перастаць займацца кім-, чым-н., пакінуць каго-, што-н.
З. вучобу.
З. гаспадарку.
◊
Закінуць слова або слоўца (разм.) — пахадайнічаць за каго-н., аказаць падтрымку.
Як за сябе закінуць (разм.) — хутка і многа з’есці, выпіць.
|| незак. закіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і закі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. за́кід, -у, М -кідзе, м. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запусці́ць¹, -ушчу́, -у́сціш, -у́сціць; -у́шчаны; зак.
1. што і чым у каго-што. З размаху кінуць (разм.).
З. камень або каменем у сцяну.
2. што. Прывесці ў дзеянне, у рух, пачаць работу над чым-н.
З. матор.
З. новую мадэль у вытворчасць (пачаць масава вырабляць што-н.). З. сцэнарый у вытворчасць (пачаць працу над фільмам). З. змея (прымусіць узляцець). З. ракету.
3. што. Засунуць куды-н. унутр (разм.).
З. руку ў чыю-н. кішэню (таксама перан.: узяць чужое). З. кіпцюры ў што-н.
4. каго (што). Змясціць, упусціць куды-н. з пэўнай мэтай.
З. малькоў карпа ў сажалку.
|| незак. запуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. запуска́нне, -я, н. і за́пуск, -у, м. (да 2 знач.).
|| прым. запускны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́клік, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле дзеясл. выкліка́ць — вы́клікаць (у 1 знач.); выкліканне.
2. Патрабаванне, запрашэнне з’явіцца куды‑н. З’явіцца па выкліку. □ [Ваўчок:] — Антон Ягоравіч прывёз тэлеграму з выклікам на рэспубліканскую нараду дырэктараў эмтээс і іх намеснікаў. Хадкевіч. Валя з дня на дзень чакала выкліку на экзамены, а з педвучылішча не было ніякай весткі. Васілевіч. // Запрашэнне, прапанова ўдзельнічаць у чым‑н. — Выклік на.. спаборніцтва прымаем, — сказаў Тамаш. Гурскі.
3. Гатоўнасць уступіць у барацьбу. Кінуць выклік грамадству. □ Дуб стаяў нерухома, з горда прыўзнятай вершалінай-галавой, нібы кідаючы выклік грознай стыхіі. Данілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агляну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.
1. Паглядзець, павярнуўшы галаву назад; азірнуцца. Вольга Віктараўна ідзе борзда, ні разу назад не аглянулася. Лабановіч стаіць, пазірае ёй услед. Колас. // перан. Кінуць погляд на мінулае, каб даць яму новую ацэнку. Вялікі Кастрычнік даў магчымасць беларускім пісьменнікам аглянуцца з вышыні заваёў сацыялістычнай рэвалюцыі на мінулае свайго народа. Дзюбайла.
2. Паглядзець вакол сябе. Лясніцкі памаўчаў, аглянуўся навокал і панізіў голас. Шамякін.
3. Апамятацца, заўважыць, прыкмеціць. І дзядзька наш не аглянуўся, Як і яго людская хваля Нясла, бы шчэпку ў перавале. Колас.
•••
Не паспець аглянуцца, як... гл. паспець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зірну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
1. Кінуць позірк; глянуць, паглядзець. Старыя зірнулі адзін на аднаго, паківалі галовамі. Новікаў. Куды ні зірнеш — усюды іскрыстая бель, аж слепіць вочы. Машара. // Заглянуць куды‑н. Зірнуць за вугал. □ Бондар падышоў да акна, зірнуў на двор. Навуменка. // Глянуць, каб даведацца пра што‑н. [Сашка] яшчэ не ведаў, што гэта за шум такі на вуліцы, і выбег зірнуць. Чорны.
2. перан. Аднесціся да каго‑, чаго‑н. якім‑н. чынам, ацаніць як-небудзь. Другая падзея прымусіла.. [Максіма] яшчэ больш сур’ёзна зірнуць на самога сябе. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зраўня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.
1. Зрабіць што‑н. роўным, аднаго ўзроўню з зямлёй. Трактар даўно зраўняў .. межы, і як кінуць вокам зелянее збажына на калгасным палетку. С. Александровіч. / у безас. ужыв. Дарогу зраўняла [снегам], поле было белае і чыстае, як абрус на стале. Пташнікаў.
2. Зрабіць аднолькавым, роўным каму‑, чаму‑н. у якіх‑н. адносінах. — Не зраўняў бог лесу, не зраўняў і людзей. Чорны. // Паставіць нароўні з кім‑, чым‑н., параўнаць. Звечара.. пачалося тое, чаго нельга зраўняць ні з якімі баямі. Кулакоўскі.
•••
Зраўняць з зямлёй — знішчыць, разбурыць дашчэнту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)