запульсава́ць сов., прям., перен. запульси́ровать;
кроў ~ва́ла ў жы́лах — кровь запульси́ровала в жи́лах;
у го́радзе ~ва́ла жыццё — в го́роде запульси́ровала жизнь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бацьказабо́йца, ‑ы, м. і ж.
Забойца свайго бацькі. Але адмовіць вялікай ноччу ў пацалунку?! Такое рабілі, толькі калі між людзьмі ляжала кроў сваяка, блізкага сваяка, або самага лепшага друга. Такое рабілі толькі даносчыку на сваіх або бацьказабойцу. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заваражы́ць, ‑ражу, ‑рожыш, ‑рожыць; зак., каго-што.
1. Падзейнічаць загаворамі, чарамі; зачараваць. Заваражыць кроў.
2. перан. Прывабіць сваім хараством; прываражыць. [Максіма] заваражылі яе вочы — вялікія, мяккія. Шамякін. Максімка на ўсе вочы разглядаў тое хараство, якое аж заваражыла яго. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плоць, ‑і, ж.
1. Цела жывых істот, пераважна чалавека (як процілегласць псіхікі, духоўнага пачатку). — Пад гэтым імем жыве і нахабна дзейнічае звычайны чалавек са звычайнай плоццю і звычайнай чалавечай крывёй. Лынькоў. // Цела як крыніца адчування, пачуццёвасці.
2. перан. Кніжн. Матэрыяльнае ўвасабленне. Зусім заканамернай будзе размова аб пошуках новых рытмаў, інтанацый, рыфмаў, славесных форм, паколькі ўсё гэта, разам узятае, і складае плоць паэзіі, як «фактуру». Перкін.
•••
Плоць і кроў каго, чыя; плоць ад плоці (кроў ад крыві) чыёй — а) (уст. і кніжн.) роднае дзіця каго‑н.; б) (кніжн.) аб тым, што створана ўласнай працай і клопатамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
белагвардзе́ец, ‑дзейца, м.
Той, хто змагаўся ў радах белай гвардыі супраць Савецкай улады, а таксама член антысавецкай контррэвалюцыйнай ваеннай арганізацыі; контррэвалюцыянер. Бітва кіпела, не заціхала, Кроў вызначала ў полі сляды, Белагвардзейцы, як генералы, Беглі, ўцякалі а хто куды. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
згарну́цца, згарну́ся, зго́рнешся, зго́рнецца; згарні́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Скруціцца трубкай.
Ватман згарнуўся ў скрутак.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Загнуўшыся з краёў, закрыцца (пра пялёсткі, лісце).
3. Легчы, сагнуўшыся, скруціцца.
З. пад дрэвам і заснуць.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Скараціцца, зменшыцца.
Прадпрыемства згарнулася.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра вадкасць: загусцець, утварыўшы камячкі.
Кроў згарнулася.
|| незак. зго́ртвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
артэ́рыя, ‑і; Р мн. ‑яў; ж.
1. Крывяносны сасуд, які нясе кроў ад сэрца да розных органаў цела. Лёгачная артэрыя. Сонная артэрыя.
2. перан. Шлях зносін (асабліва водны). Транспартная артэрыя. □ Самая буйная рачная артэрыя Поўначы БССР — Заходняя Дзвіна. Прырода Беларусі.
[Грэч. atrēria.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
невыце́рпны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які цяжка, немагчыма выцерпець. Невыцерпны голад. □ Глядзіць ён на агонь той несвядома Да болю невыцерпнага ў вачах. Лойка. Мы не спужаліся вайны, Хоць там і кроў, агні пажараў. Хіба ж марнелі мы адны Ад невыцерпнага цяжару. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыцьмі́ць, ‑цьмлю, ‑цьміш, ‑цьміць; зак., каго-што.
Засланіўшы сабой, зрабіць менш прыкметным, менш бачным. Воблакі прыцьмілі сонца. // перан. Засланіць, адсунуць на задні план. — Ты ўсё золатам хочаш прыцьміць, загаціць... Ці ж прыгледзеўся, хорамны княжа? Кроў на золаце гэтым людская блішчыць. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праліва́ць несов.
1. (сквозь что-л.) пролива́ть;
2. (слёзы) пролива́ть, лить, излива́ть;
◊ п. (сваю́) кроў — пролива́ть (свою́) кровь;
п. пот — пролива́ть пот
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)