вол, вала́, мн. валы́, вало́ў, м.

Кастрыраваны бык, якога скарыстоўваюць на сельскагаспадарчых работах.

Запрэглі дзве пары валоў.

Працуе, як чорны в. (перан.: вельмі многа, без стомы).

|| прым. вало́вы, -ая, -ае.

Валовая скура.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

арэ́на, -ы, ж., мн. -ы, арэ́н.

1. Вялікая круглая пляцоўка пасярэдзіне цырка, на якой выступаюць артысты.

2. перан. Галіна, ніва дзейнасці (кніжн.).

Дзейнасць на міжнароднай арэне.

Літаратурная а.

|| прым. арэ́нны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аса́, -ы́, мн. во́сы, -аў, ж.

Перапончатакрылае насякомае з джалам.

Асой у вочы кідацца — назойліва прыставаць, дакучаць.

|| прым. асі́ны, -ая, -ае.

Асінае гняздо (таксама перан.: пра зборышча шкодных людзей, ворагаў і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адсу́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак.

1. Сунучыся, перамясціцца на невялікую адлегласць; аддаліцца.

А. ад акна.

2. перан. Стаць менш значным, менш важным.

3. Адчыніцца, раскрыцца, адхінуцца.

|| незак. адсо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адцвісці́, -цвіту́, -цвіце́ш, -цвіце́; -цвіцём, -цвіцяце́, -цвіту́ць; -цвіў, -цвіла́, -ло́; -цвіці́; зак.

1. Скончыць цвісці.

Адцвіла ў полі грэчка.

2. перан. Адкрасаваць (пра маладосць, жыццё).

Адцвіла маладосць.

|| незак. адцвіта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

акамяне́лы, -ая, -ае.

1. Які пераўтварыўся ў камень, стаў цвёрды як камень.

А. ствол дрэва.

2. перан. Нерухомы, застылы; безжыццёвы, змярцвелы.

А. позірк.

А. твар.

|| наз. акамяне́ласць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апа́лы, -ая, -ае.

1. Які асыпаўся, апаў з дрэў і пад.

Апалае лісце.

2. Які нізка апусціўся, абвіс.

Апалыя галіны яблынь.

3. Схуднелы.

Апалыя шчокі.

4. перан. Які пагоршыўся, сапсаваўся.

А. настрой.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

удушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны; зак.

1. каго (што). Павесіць (разм.).

2. каго (што). Забіць, сціснуўшы горла, задушыць (разм.).

3. перан., каго-што. Задушыць, знішчыць.

Свабоды не ў.

|| наз. удушэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узвы́шаны, -ая, -ае.

1. Які ўзвышаецца над наваколлем; высокі.

Узвышаная мясцовасць.

2. перан. Поўны глыбокага зместу, значэння, высакародны, які ўзвышаецца над паўсядзённасцю (высок.).

Узвышанае пачуццё.

|| наз. узвы́шанасць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

феты́ш, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У першабытных народаў: прадмет, надзелены звышнатуральнай магічнай сілай, які служыць аб’ектам рэлігійнага культу.

2. перан. Тое, што карыстаецца бясспрэчным прызнаннем, чаму вераць і слепа пакланяюцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)