сябелюбі́вы, ‑ая, ‑ае.
Які любіць толькі сябе, клапоціцца толькі пра свае інтарэсы; эгаістычны. Чалавек сябелюбівы, .. [Шаройка] быў помслівы і ніколі не дараваў крыўды. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чаля́дня, ‑і, ж.
Гіст. Жыллёвае памяшканне для чэлядзі (у 2 знач.). Дзядзька Рыгор, як чалавек сямейны, жыў у асобнай прыбудоўцы пры чалядні. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чорнавало́сы, ‑ая, ‑ае.
Які мае чорныя валасы, з чорнымі валасамі. Гэты чорнавалосы чалавек гадоў пад пяцьдзесят, інтэлігентны з выгляду, нагадваў правінцыяльнага адваката. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Растарма́ха ’нехлямяжы, нязграбны чалавек’ (Ласт.), растармаха́ны ’раскудлачаны’ (Сл. ПЗБ), растармэ́ха ’неахайны чалавек’ (Сцяшк. Сл., Сл. рэг. лекс.), растармэ́ханы ’неахайны’, растармасі́ць ’разарваць, тузаючы’ (Нас.). Гл. тармасіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
спадаро́жнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Чалавек, які знаходзіцца ў дарозе разам з кім-н.
Мой с. — вясёлы чалавек.
2. перан. Тое, што спадарожнічае чаму-н., з’яўляецца разам з чым-н.
Сырое надвор’е — с. прастудных захворванняў.
3. Нябеснае цела, якое рухаецца вакол планеты, зоркі.
С.
Зямлі — Месяц.
4. Касмічны апарат, які запускаецца ў касмічную прастору з дапамогай ракетных установак.
Запусціць с.
|| ж. спадаро́жніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1 знач.).
|| прым. спадаро́жнікавы, -ая, -ае (да 4 знач.; спец.) і спадаро́жніцкі, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
геркуле́с, -а і -у, м.
1. -а, мн. -ы, -аў. Чалавек вялікай фізічнай сілы [паводле лацінскай назвы Геракла — героя старажытнагрэчаскай міфалогіі].
2. -у. Аўсяныя крупы спецыяльнага прыгатавання.
|| прым. геркуле́саўскі, -ая, -ае (да 1 знач.) і геркуле́савы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Геркулесаўскі целасклад.
Геркулесавая каша.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
балабо́лка, -і, мн. -і, -лак, ж. (разм.).
1. Бразготка, якую чапляюць жывёле на шыю, каб не гублялася.
2. ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -лцы, Т -ай (-аю), ж. Чалавек, які хутка і многа гаворыць; пустаслоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сапе́рнік, -а, мн. -і, -аў, м.
Чалавек, які сапернічае з кім-н. у чым-н.
Сур’ёзны с. чэмпіёна.
Няма сапернікаў у каго-н. у чым-н. (няма роўных).
|| ж. сапе́рніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. сапе́рніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
памо́чнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Чалавек, які памагае каму-н. у чым-н.
П. у рабоце.
2. Тое, што і намеснік (у 2 знач.).
П. машыніста цеплавоза.
|| ж. памо́чніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
доўгажыха́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
Чалавек, а таксама расліны, жывёлы і пад., якія вызначаюцца сваім даўгалеццем.
Гэтаму доўгажыхару 120 гадоў.
Дрэвы-доўгажыхары.
Арол-д.
|| ж. доўгажыха́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. доўгажыха́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)