Verbum

нуль, -я́, мн. -і́, -ёў, м.

1. Лічбавы знак «0», які абазначае адсутнасць велічыні (дабаўлены справа ад лічбы ўдзесяцярае яе).

2. Умоўная велічыня, адносна якой вызначаецца тэмпература чаго-н.

Дзесяць градусаў ніжэй за нуль.

3. перан. Пра нязначнага, нікчэмнага чалавека (разм.).

У навуцы гэты чалавек н.

○

Абсалютны нуль — самая нізкая магчымая тэмпература (-273,16 -273,15 °С).

◊

Звесці да нуля — пазбавіць усякага сэнсу, значэння.

Нуль увагі на каго-што (разм.) — ніякай увагі.

Пачаць з нуля (разм.) — без папярэдняй падрыхтоўкі.

Стрыгчы пад нуль (разм.) — стрыгчы нагала.

|| прым. нулявы́, -а́я, -о́е.

ну́мар, -а, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Парадкавы лік прадмета ў шэрагу яму падобных.

Н. тэлефона.

Н. білета.

2. Прадмет, абазначаны пэўным лікам па парадку.

Святочны н. газеты.

3. Жэтон, планка, ярлык і пад. з адбіткам або малюнкам лічбы.

4. Размер адзення, абутку і інш.

5. Асобны пакой у гасцініцы, лазні і пад.

6. Асобнае закончанае выступленне артыстаў (у тэатры, на канцэрце і пад.).

Сольны н.

7. перан. Які-н. нечаканы, дзіўны ўчынак (разм.).

Выкінуць н.

|| памянш. нумаро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м. (да 1 і 5 знач.).

|| прым. нумарны́, -а́я, -о́е (да 1 і 5 знач.).

нумарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., каго-што.

Ставіць нумары на кім-, чым-н.

|| зак. занумарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны і пранумарава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| наз. нумара́цыя, -і, ж.

нумара́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Апарат для нумаравання (аблігацый, білетаў, квітанцый і пад.).

2. Прыстасаванне пры электрычным званку, якое паказвае нумары месц, адкуль перадаецца званок (напр., у гасцініцы).

нумара́цыя, -і, ж.

1. гл. нумараваць.

2. Лічбавае абазначэнне прадметаў, якія змяшчаюцца ў паслядоўным парадку.

Н. кватэр.

3. Сукупнасць прыёмаў называння і абазначэння лікаў.

Дзесятковая н.

|| прым. нумарацы́йны, -ая, -ае.

нумізма́т, -а, М -ма́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Спецыяліст па нумізматыцы (у 1 знач.).

2. Чалавек, які займаецца нумізматыкай (у 2 знач.).

|| ж. нумізма́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так (да 2 знач.; разм.).

нумізма́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Дапаможная гістарычная дысцыпліна, якая вывучае гісторыю старажытных манет, грашовых зліткаў і медалёў.

2. Калекцыянаванне старажытных манет і медалёў.

|| прым. нумізматы́чны, -ая, -ае.

ну́нцый, -я, мн. -і, -яў, м.

Пастаянны дыпламатычны прадстаўнік Папы Рымскага ў замежнай дзяржаве.

нутраны́, -а́я, -о́е.

1. гл. нутро.

2. перан. Які ідзе як бы з нутра, з сярэдзіны; глухі.

Н. голас.

Н. смех.

3. Змешчаны ўнутры чаго-н., на ўнутраным баку чаго-н. (разм.).

Нутраная кішэня паліто.

Н. замок.

нутро́, -а́, н.

1. Унутраныя органы чалавека або жывёлы; вантробы.

Усё н. баліць.

2. Унутраная частка чаго-н.

Н. печы.

3. перан. Унутраная сутнасць каго-н.

Мяшчанскае н.

Усё гэта я нутром адчуваю.

◊

Заглянуць у нутро каму, каго (разм.) — адгадаць чые-н. думкі, пачуцці.

Пераесці нутро каму (разм., неадабр.) — моцна надакучыць, стаць невыносным для каго-н.

|| прым. нутраны́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.).

Нутраное сала.

Н. свет чалавека.