пабу́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Сігнал, які будзіць, па якому ўстаюць (у воінскіх часцях, лагерах і пад.). Іграць пабудку. □ Насустрач дню між ніў, лугоў Ляціць пабудкі кліч напеўны... Муравейка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракансультава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак.
Параіцца са спецыялістам па якому‑н. пытанню. З кожным днём слабела вастрыня зроку.. Галіна Міхайлаўна, пэўна, ужо вярнулася з курорта, варта было б схадзіць да яе, пракансультавацца. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бяспе́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Якому не пагражае небяспека, надзейна ахаваны. // Які гарантуе бяспеку. [Сцяпан Захаравіч:] — Калі мы былі ўжо на бяспечнай вышыні, унізе затрашчалі зеніткі. Позна! Жычка.
2. Які не прыносіць шкоды; бясшкодны. Бяспечны сродак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агі́длівы, ‑ая, ‑ае.
Які выказвае агіду, поўны агіды да каго‑, чаго‑н. Лясніцкі.. уздрыгнуў ад раптоўнага прыліву гневу і агідлівай пагарды да гэтага чалавека [Гаруна], якому вельмі доўгі час яны [партызаны] без сумнення верылі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захлыну́ць, ‑не; зак., каго-што.
Заліць, пакрыць поўнасцю (пра ваду). Паводка захлынула берагі. // перан. Захапіць, паглынуць (пра пачуцці). Гарачая хваля ўдзячнасці і нейкага іншага пачуцця, якому .. [Вася] і назвы не знаходзіў, захлынула яго. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уда́члівы, ‑ая, ‑ае.
Такі, справы якога заўсёды завяршаюцца ўдачай, якому ва ўсім вязе. Удачлівы рыбалоў зноў нёс рыбіну. Рылько. // Паспяховы, удачны. Пан Міханевіч нешта апавядае другому, незнаёмаму мне аб сваім удачлівым паляванні. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Папіха́ч ’чалавек, якому даручаюць паскорыць якую-небудзь справу’ (ТСБМ, ТС); тое ж, што і папіхіч (гл.) (ТСБМ, Шат., Др.-Падб.; КЭС, лаг.). Дэрыват з агентыўным старажытным суф. ‑ач ад папіхаць < піхаць (параўн. Сцяцко, Афікс. наз., 31).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трацяго́лятні ‘пазалеташні’ (карэліц., Жыв. сл.), ст.-бел. третеголетний, трэтьеголетний побач з третелетний, третелетный ‘якому пайшоў трэці год’ (ГСБМ). Прыметнік утвораны са спалучэння *трэцяга лета (гл. трэці, лета) паводле ўзору сяголета (гл.), параўн. сяго́дня, сяго́летак і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пракруці́ць, -учу́, -ўціш, -ўціць; -ўчаны; зак., што.
1. Тое, што і прасвідраваць.
П. дзірку.
2. Круцячы, прывесці ў рух.
П. педалі веласіпеда.
3. Круцячы, прапусціць цераз што-н. (разм.).
П. мяса цераз мясарубку.
4. Прывёўшы ў кругавы рух, даць (якому-н. устройству) зрабіць пэўную колькасць абаротаў.
П. пласцінку, фільм (разм.).
5. Правесці які-н. час, круцячы што-н.
|| незак. пракру́чваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. пракру́чванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
працаздо́льны, ‑ая, ‑ае.
Якому ўласціва працаздольнасць, надзелены працаздольнасцю (у 1 знач.). Працаздольная частка насельніцтва. / у знач. наз. працаздо́льны, ‑ага, м.; працаздо́льная, ‑ай, ж. На сходах аб’явілі аб мабілізацыі ўсіх працаздольных на «рамонт чыгункі». Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)