высо́зны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і высачэзны. Крайнім будынкам ад Нёмана супраць броду была старая карчма на высозным падмурку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́ступіць, -плю, -піш, -піць; зак.
1. Выйсці наперад адкуль-н. з-за чаго-н. ці стаць бачным, праявіцца.
З натоўпу выступіла жанчына.
2. Адправіцца ў іншае месца, выйшаўшы з месца стаянкі.
В. у паход.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прасачыўшыся знутры, паказацца на паверхні.
На целе выступілі кроплі поту.
4. Зрабіць, выканаць што-н. публічна.
В. з канцэртам, з дакладам.
В. у друку супраць каго-н., у абарону каго-н. В. на сходзе.
В. супраць несправядлівасці.
|| незак. выступа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. выступле́нне, -я, н. (да 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напа́д, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Хуткае дзеянне, накіраванае на каго-, што-н. для захопу, грабяжу, забойства і пад.
Адбіць н. ворага.
2. Абвінавачанні, папрокі, з якімі выступаюць супраць каго-, чаго-н.
Яму давялося выслухаць напады крытыкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пары́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., што.
1. У фехтаванні: адбіць (адбіваць) удар праціўніка.
2. перан. Адразу, хутка прывесці (прыводзіць) бясспрэчныя пярэчанні супраць чаго-н. (кніжн.).
П. доказы апанентаў.
|| зак. таксама адпары́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бунта́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Удзельнік бунту¹.
2. перан. Неспакойны чалавек, які пратэстуе супраць чаго-н., заклікае да рашучых дзеянняў, да перавароту ў чым-н.
|| ж. бунта́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.
|| прым. бунта́рскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пратэ́ст, -у, М -сце, мн. -ы, -аў, м.
1. Рашучае пярэчанне супраць чаго-н.
Дэманстрацыя пратэсту.
Выказаць п.
2. Заява аб нязгодзе з якім-н. рашэннем (спец.).
П. пракурора.
3. Афіцыйнае пацвярджэнне факта нявыплаты ў тэрмін па вэксалі (спец.).
П. вэксаля.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
умяша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., у што.
1. што і чаго. Мяшаючы, дабавіць.
У. пшанічнай мукі ў жытнюю.
2. перан., каго (што). Прымусіць супраць волі ўдзельнічаць у чым-н.
У. каго-н. у брудную справу.
|| незак. уме́шваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хвалява́нне, -я, н.
1. Рух хваль па вадзяной паверхні.
Х. мора.
2. перан. Нервовая ўзбуджанасць, выкліканая адчуваннем трывогі, радасці і пад.
Х. доўга не пакідала жанчыну.
3. звычайна мн., -і, -яў, перан. Масавае выказванне незадаволення, пратэсту супраць чаго-н.
Хваляванні незадаволеных.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загаво́р 1, ‑у, м.
Тайнае пагадненне аб сумесных дзеяннях супраць каго‑, чаго‑н. для дасягнення пэўных мэт, часцей палітычных. Загавор супраць царскай улады. Загавор мяцежнікаў.
загаво́р 2, ‑у, м.
Тое, што і замова. Паставіла [карову] да сонца галавой І загавор чыніла ад заразы. Купала. — Слабы ты загавор ад зубоў ведаеш, — сумным голасам прамовіў Гешка. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
газава́т, ‑у, М ‑ваце, м.
Завешчаная каранам «свяшчэнная вайна», якую павінны весці мусульмане супраць народаў іншай веры з мэтай пашырэння рэлігіі ісламу.
[Араб. gazāvat.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)