мар’я́ж, ‑а, м.
У картачнай гульні — наяўнасць караля і дамы адной масці ў аднаго іграка. [Іван Пятровіч:] — Мар’яж ваш не пройдзе, голубе, не, не пройдзе. — Не забывайцеся, Іван Пятровіч, на дзевятую запаведзь прэферансістаў, — нездаволена сказаў Ілья. Васілёнак.
[Фр. mariage.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздо́льна, прысл.
1. Прысл. да раздольны.
2. безас. у знач. вык. Пра наяўнасць шырокай прасторы, раздолля. За акном было раздольна і хораша. Арабей. Шоўк травы сытым статкам калгасным прымят. Пастуху тут раздольна і весела. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лі́шак, -шку м. изли́шек; избы́ток, избы́точность ж.;
л. хле́ба — избы́ток хле́ба;
ная́ўнасць лі́шкаў — нали́чие изли́шков;
л. тава́раў — избы́ток това́ров;
○ з лі́шкам — с изли́шком; с ли́шком, с ли́шним; с лихво́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прадстаўні́цтва, ‑а, н.
1. Выкананне абавязкаў прадстаўніка. Судовае прадстаўніцтва.
2. Наяўнасць прадстаўнікоў ад якой‑н. арганізацыі ў органах кіравання, на з’ездах і пад.
3. Установа, якая выконвае чые‑н. даручэнні, абараняе чые‑н. інтарэсы. Дыпламатычнае прадстаўніцтва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кашалёк, ‑лька, м.
Кішэнная, звычайна скураная сумачка для грошай. — Колькі з мяне? — спытаў Лемяшэвіч, дастаючы з кішэні кашалёк. Шамякін. // перан. Разм. Пра грошы, багацце.
•••
Пусты кашалёк — пра адсутнасць грошай.
Тугі (тоўсты) кашалёк — пра наяўнасць вялікіх грошай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
велікаду́шнасць, ‑і, ж.
Наяўнасць высокіх душэўных якасцей. На мяне нечакана нахлынула цёплае, да болю шчырае пачуццё да.. чалавека, які па дарозе сюды, магчыма, насустрач смерці, моўчкі цярпеў і наш недавер да сябе, і абразлівую велікадушнасць. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ціка́ва,
1. Прысл. да цікавы.
2. безас. у знач. вык. Пра наяўнасць увагі, цікавасці, інтарэсу да чаго‑н. Цікава наведаць вёску, дзе нарадзіўся і вырас. Бядуля. — Цікава, цікава, што там твае лічыльнікі паказваюць? — настаражыўся Міхальчук. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Траі́сты ’траякі’, ’падпісаны трыма дзяржавамі’, траі́стасць ’наяўнасць траякіх сувязей або трайнога саставу’ (ТСБМ). З польск. twoisty ’траякі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
полімарфі́зм, ‑у, м.
Спец.
1. У біялогіі — наяўнасць сярод асобін аднаго і таго ж віду (жывёлы або раслін) форм, якія рэзка адрозніваюцца паміж сабой.
2. У хіміі — здольнасць аднаго і таго ж рэчыва крышталізавацца ў розных формах.
[Ад грэч. poly — многа і morphē — форма.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
развярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разваліцца, разбурыцца.
Старая хата развярнулася.
2. Павярнуцца, каб змяніць становішча або напрамак свайго руху.
3. Пра наяўнасць месца для пэўных дзеянняў.
Там не р., малы ўчастак.
4. Размясціцца ў шырыню па лініі фронту, прыняць баявы парадак (спец.).
|| незак. разваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. разваро́т, -у, М -ро́це, м. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)