ператапі́цца 1, ‑топіцца; ‑топімся, ‑топіцеся, ‑топяцца; зак.
Патануць, утапіцца — пра ўсіх, многіх.
ператапі́цца 2, ‑топіцца; зак.
1. Нагрэўшыся, растапіцца, перайсці ў вадкі стан. Ператапілася масла.
2. Празмерна адтапіцца ад моцнага награвання (пра кіслае малако).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бясцэ́нак, ‑нку, м.
У выразе: за бясцэнак (пра куплю-продаж) — вельмі танна. Часцей за ўсё.. [Лявона] можна было сустрэць на рынку ці ў сваім райцэнтры, дзе ён скупляў за бясцэнак масла, яйкі і іншыя прадукты. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўлітро́вы, ‑ая, ‑ае.
Які змяшчае паўлітра. Паўлітровая бутэлька. □ У засені дрэў, што раслі на ўзмежку дарогі да тарфянікаў, на белых хусцінках былі раскладзены агульныя прыпасы: вяндліна, свежыя агуркі, хлеб, стаяла ў паўлітровай банцы масла. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укалупну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
Разм.
1. Калупнуўшы, аддзяліць; адкалупнуць. Укалупнуць масла.
2. перан. Падкалоць, кальнуць каго‑н. у размове. Ледзь падрос, а ўжо так і цэліць, каб укалупнуць чалавека. Скрыпка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́йка, ‑а, н.
Тое, што і яйцо (у 2 знач.). — Ну, дык дай масла, яек і млека!.. — звярнуўся да .. [кабеты].. паляк. Нікановіч. Не прыцэньваючыся, Шарупічы купілі адтопленага малака, ігруш, яек. Карпаў.
•••
Сядзець на яйках гл. сядзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калані́ца, ‑ы, ж.
Разм. Калёсная мазь. Пры калёсах корпаецца дзядзька Ігнат. Ссунуў кола і шчодра і клапатліва, нібы масла на хлеб, намазвае на вось каланіцу. Хадановіч. Пахла яшчэ пылам і каланіцай — гэта з-пад калёс. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пахта́ць ’біць масла’ (маст., Сцяшк. Сл.). З рус. (паўн., усх.) пахтать ’тс’, арханг. пёхтать ’тс’, якія з фін. pyöhtää, алан. püöhtä‑ ’тс’ (Каліма, Ostseefin., 184) або з фін. pahtaa ’згушчаць, застываць’ (Праабражэнскі, 2, 30).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ружэ́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да ружжа. З самай раніцы ўсё кругом напоўнілася громам артылерыі і кулямётна-ружэйнай страляніны. М. Ткачоў. // Прызначаны для ружжа. Ружэйны патрон. Ружэйнае масла.
2. Які праводзіцца з ружжом. Ружэйны прыём.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
магазі́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да магазіна. Магазінная шыльда. // Які прадаецца або купляецца ў магазіне. Магазіннае масла.
2. Спец. Які мае адносіны да магазіна (у 2 знач.). Магазіннае ружжо. Магазінныя рамкі вулля.
•••
Магазінная каробка гл. каробка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ру́тавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да руты; уласцівы руце. Рутавы ліст. Рутавы пах. // Зроблены, прыгатаваны з руты.
2. у знач. наз. ру́тавыя, ‑ых. Сямейства трапічных ці субтрапічных двухдольных раздзельнапялёсткавых раслін, у лісцях якіх змяшчаецца эфірнае масла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)