Скуйна́ ‘ігліца’, ‘галінкі хвоі’, ‘месца, пакрытае ігліцай’ (гродз., Сл. ПЗБ), ску́віна ‘кастрыца ад ільну’ (Сцяшк. Сл.), сюды ж скуётнік ‘хваёвыя і яловыя іголкі’ (навагр., Жыв. сл.). З літ. skujà ‘шыпулькі, ігліца’ (Сл. ПЗБ, там жа), з адаптацыяй пры дапамозе суф. ‑н(а), ‑ін(а). Форма скуётнік ад літ. skujótas ‘пакрыты ігліцай’. Літ. і лат. skujà роднаснае слав. хвоя; гл. Фрэнкель, 821; Мюленбах-Эндзелін, 3, 902; Зданцэвіч, LP, 8, 1960, 348.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кушо́т ’сівец, Nardus L.’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. літ. kešetys ’трава, падобная на хвошч’ (Сл. паўн.-зах., 2, 596; Шатал.), параўн. літ. kūšažole, kūšgemriai ’шорсткая трава, якая расце каля балота’, kušenos ’рэшткі саломы або сена’ (Весці, 1969, 4, 125). Балтызм.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лужджы́ць ’церці лён, аддзяляючы валакно ад кастрыцы’ (воран., Сл. ПЗБ) — звонкі варыянт лушчыць пад уплывам балт. моў, параўн. літ. lùgždinti, lukšdénti ’лушчыць’ (Сл. ПЗБ, 2, 679). Параўн. вы‑лукшчывацца ’аддзяляцца (пра льновалакно)’ — літ. išsi‑lukštinti ’тс’ (Лаўчутэ, 68) і лукшчы́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мярэжыцца, мерэжыцца ’здавацца ў сне’ (ТС). Рус. мережить ’мігцець’, чэш. mřežit se ’мігцець перад вачыма’. Да прасл. merg‑, роднаснай да літ. mirgė́ti ’мігцець, міргаюць’, лат. mirgt ’зіхцець, бліскаць’, marga ’бляск, ззянне’, літ. márgas ’стракаты’ (Фасмер, 2, 601–602; Махэк₂, 382).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Расплі́кнуць ’расшпіліць (аплік, гузік, запанку)’ (ТСБМ), расплі́кнуцца ’расшпіліцца’ (віл., Сл. ПЗБ). Гл. плік, плікнуць, параўн. заплікнуць ’зашпіліць’. Няяснымі застаюцца адносіны да літ. pliknė́ti ’хадзіць расхрыстаным’, літ. plikà, plikóji ’голая’, з якім аўтары апошняга слоўніка параўноўваюць слова. Гл. таксама Лаўчутэ, Балтизмы, 90.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абры́ць ’завязаць (хустку)’ (Мат. Гродз.) з балт., параўн. літ. aprìšti ’завязаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зюрыць, зазюрыць ’убачыць’ (Касп.) < літ. žiūrė́ti ’бачыць’. Лаўчутэ, Сл. балт., 111.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кірэ́бла ’раскірака’ (Сл. паўн.-зах.) < літ. kirepla ’тс’ (там жа, 465).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лоўма ’гультай, лежань’ (ТС). Відавочна, балтызм. Параўн. літ. laũmė ’заняпалы, нядбайны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мазгале́зіна ’сукаватае палена’ (ашм., Сцяшк. Сл.). Балтызм. Параўн. літ. mãzgas ’вузел’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)