Карцёж ’азартная і зацяжная гульня ў карты’ (ТСБМ), да карта 1 (гл.) і картаваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Піга́рка ’дзіцячая гульня са збіваннем калодачкі’ (карэліц., ЖНС). Да ηέκαρ 2, а і кар (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Транпыж ’невялікая размечаная палачка для гульні, цурка, чыжык’, ’гульня з такой палачкай’ (Рам. 8). Няясна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
алімпі́йскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да Алімпа. Алімпійскія багі.
2. Урачыста-спакойны, непарушны. Лемяшэвіч цярпліва чакаў у настаўніцкай, спачатку абураючыся, потым — з алімпійскім спакоем: сядзеў і перачытваў школьныя праграмы. Шамякін.
•••
Алімпійскія гульні гл. гульня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераме́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мяняецца, чаргуецца з чым‑н.; няўстойлівы, непастаянны. Зіма 1921 года была пераменнай — маразы змянялі адлігі і наадварот. Пестрак. Гульня ішла з пераменным поспехам. Гамолка.
•••
Пераменны капітал гл. капітал.
Пераменны ток гл. ток.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ігра́, -ы́, мн. ігры, іграў, ж.
1. Выкананне музычнага твора, сцэнічнай ролі.
Майстэрская ігра.
2. Хуткая змена, пералівы колераў, святла і пад.
І. фарбаў.
3. Тое, што і гульня (у 2 знач.).
Спартыўныя ігры.
Азартная і.
4. Тайныя задумы, наўмысныя дзеянні, інтрыгі.
Разгадаць біржавую ігру.
|| прым. ігравы́, -а́я, -о́е і ігра́льны, -ая, -ае.
Ігравыя формы навучання.
Ігральны бізнес.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ша́хматы, -мат.
1. Гульня белымі і чорнымі фігурамі і пешкамі на дошцы ў 64 клеткі, якая заключаецца ў тым, што кожны з двух партнёраў імкнецца аб’явіць мат¹ каралю саперніка, а таксама адпаведны від спорту.
Гуляць у ш.
Першынство свету па шахматах.
2. Фігуры і пешкі для такой гульні.
Дарожныя ш.
|| прым. ша́хматны, -ая, -ае.
Ш. гурток.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
займа́льны, ‑ая, ‑ае.
Які выклікае цікавасць; забаўны. Займальная гульня. Займальны сюжэт. □ Героі мультыплікацый — пераважна разумныя, кемлівыя жывёлы і птушкі, яны такія займальныя ў сваіх паводзінах, што не толькі дзецям, але і дарослым цяжка адарвацца ад экрана. Філімонаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ко́нікі 1 ’дзіцячая гульня’ (ТСБМ, Нар. словатв.). Гл. конь 1.
Ко́нікі 2 ’жарты’ (Ян.). Гл. конікі 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераганкі: у пераганке́ ’навыперадкі (гульня)’, пераго́нкі, упераго́нкі ’тс’, ’спаборніцтва ў бегу’ (Др.-Падб.; Гарэц.). Да наперагонкі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)