правы́, -во́ў мн. права́;
вадзі́цельскія п. — води́тельские права́
пра́вы II пра́вый;
ён адчува́ў сябе́ ~вым — он чу́вствовал себя́ пра́вым;
загі́нуць у ~вым баі́ — поги́бнуть в пра́вом бою́;
◊ і краў і праў — вы́шел сухи́м из воды́
пра́вы III спец. прямосло́йный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цішэ́й нареч.
1. сравнит. ст. ти́ше, поти́ше;
2. в знач. повелительного наклонения ти́ше;
ц., не перашкаджа́йце слу́хаць — ти́ше, не меша́йте слу́шать;
◊ ц. вады́, ніжэ́й травы́ — погов. ти́ше воды́, ни́же травы́;
ц. е́дзеш, дале́й бу́дзеш — посл. ти́ше е́дешь, да́льше бу́дешь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спуск в разн. знач. спуск, род. спу́ску м.;
спуск с горы́ спуск з гары́;
спуск шлю́пки спуск шлю́пкі;
спуск фла́га спуск сця́га;
спуск воды́ из пруда́ спуск вады́ з са́жалкі;
нажа́ть на спуск наці́снуць на спуск;
◊
не дава́ть спу́ска не дава́ць спу́ску;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазна́чыцца сов.
1. (заметно измениться) прибы́ть; убы́ть;
за ме́сяц дзень ~чыўся — за ме́сяц день при́был (у́был);
за ноч вады́ ў рацэ́ ~чылася — за́ ночь воды́ в реке́ у́было (при́было);
2. обозна́читься;
на лбе ўжо ~чыліся маршчы́ны — на лбу уже́ обозна́чились морщи́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пані́зіцца сов.
1. (стать более низким, меньшим по высоте) пони́зиться;
узро́вень вады́ ~зіўся — у́ровень воды́ пони́зился;
2. (уменьшиться — об уровне, степени и т.п.) пони́зиться, сни́зиться;
ціск ~зіўся — давле́ние пони́зилось (сни́зилось);
сабеко́шт ~зіўся — себесто́имость пони́зилась (сни́зилась);
кваліфіка́цыя ~зілася — квалифика́ция пони́зилась (сни́зилась)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спад (род. спа́ду) м.
1. (наклон) скат;
круты́ с. гары́ — круто́й скат горы́;
2. (уменьшение) спад;
с. прамысло́васці — спад промы́шленности;
с. вады́ — спад воды́;
3. (опухоли) опаде́ние ср.;
4. спорт. спад;
с. наза́д — спад наза́д;
◊ ісці́ на с. — идти́ на у́быль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цячэ́нне ср.
1. (действие) тече́ние; ток м.; см. цячы́ 1;
2. (движение потока воды) тече́ние;
уні́з па ~нні ракі́ — вниз по тече́нию реки́;
цёплае ц. — тёплое тече́ние;
◊ плы́сці (плыць) па ~нні — плыть по тече́нию;
плы́сці (плыць) су́праць ~ння — плыть про́тив тече́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ігра́,
1. Выкананне музычнага твора на якім‑н. інструменце. Час ад часу .. [Майбарада] спыняў ігру і, не адрываючы гармоніка ад губ, падоўгу глядзеў у неба, дзе плылі белыя хмаркі. Шамякін.
2. Выкананне сцэнічнай ролі. Поспех, якім карыстаецца «Паўлінка» ў пастаноўцы купалаўцаў, абумоўлен майстэрскай ігрой артыстаў. Ярош. Так забаўляла ўсіх .. ігра [дзядка], што цяпер мала хто ўжо сачыў і за ходам дзеі, і за перажываннямі герояў. Краўчанка.
3. Тое, што і гульня (у 2 знач.). Спартыўныя ігры. Ігра ў шахматы. Ігра ў карты.
4. Хуткая змена, пералівы колераў, святла і пад. Ігра фарбаў. Ігра колераў. □ [Калгаснікі] стаялі і сачылі га дзіўнай ігрой хмар. Шамякін. Коцяцца воды ўдаль, Хваляў чаруе ігра. Лявонны. // Выразная зменлівасць (твару, вачэй і пад.). Ігра мускулаў твару.
5. Наўмысныя дзеянні, якія маюць пэўную мэту; тайныя задумы, інтрыгі. Біржавая ігра. □ Пачулія, зацікаўлены, моўчкі глядзеў на Сімонавы манеўры. Ён хацеў разгадаць ягоную ігру. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ядна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Злучаць, звязваць што‑н. з чым‑н. пэўным чынам. Ядналі мы воды: з ракою раку, І мора да мора цягнула руку. Кляшторны.
2. Злучаць, збліжаць каго‑, што‑н. з кім‑, чым‑н., утвараючы адзінае цэлае. Аксана любіла вячэры, яны хораша ядналі сям’ю, збліжалі дзяцей з бацькамі, з бабуляй. Шамякін. // Змяшчаць, аб’ядноўваць у сабе. Маладая паэзія, якая моцна стаіць на родным грунце, арганічна яднае ў сабе нацыянальныя і інтэрнацыянальныя матывы. Рагойша.
3. Аб’ядноўваць, згуртоўваць для дружных агульных дзеянняў. Рабочы камітэт яднае людзей розных прафесій і спецыяльнасцей. Сташэўскі. Спачатку камсамольцы займаюцца культурна-асветнымі справамі, яднаюць вакол сябе вясковую беднату. Хведаровіч.
4. Ствараць паміж кім‑н. блізкія, сяброўскія адносіны, падтрымліваць цесную сувязь. І дружба верная з табой, І роднасць нас яднае. Камейша. Нас з гэтай дзяўчынай яднала нешта адно, і гэта адно была наша маладосць. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пове́рхность в разн. знач. паве́рхня, -ні ж.;
пове́рхность земли́ паве́рхня зямлі́;
гла́дкая пове́рхность воды́ гла́дкая паве́рхня вады́;
пло́ская пове́рхность пло́ская паве́рхня;
пове́рхность враще́ния мат. паве́рхня кручэ́ння;
пове́рхность нагре́ва техн. паве́рхня нагрэ́ву;
несу́щая пове́рхность ав. апо́рная паве́рхня;
◊
скользи́ть по пове́рхности схо́пліваць вяршкі́; ко́ўзацца па паве́рхні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)