шу́рхнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да шурхаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчо́ўкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да шчоўкаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шы́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да шыкаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

я́ўкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да яўкаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уго́н м.

1. (действие) вы́ган, -ну м., адго́н, -ну м.;

2. (похищение) выкрада́нне, -ння ср.; (кража) крадзе́ж, -дзяжу́ м.;

3. ж.-д. уго́н, -ну м.;

◊

в уго́н охотн. наўздаго́н.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Но 1 ’так, але’ (саліг., Нар. словатв.), ’але, ну’: Но, дарма, — дзед кажэ, — быле хлеб (рэч., Бел. каз. эпас, 111), ’ды’ (ТС), параўн. укр. но ’тс’, рус. но ’так, але, ну’, польск. no ’тс’, чэш. no ’тс’, славац. no ’тс’, в.-луж. no ’тс’, н.-луж. no ’тс’, славен. no ’тс’, серб.-харв. но ’тс’. Мяркуецца, што гэта самастойны наватвор на той самай фармальнай базе, што і прасл. *nъ (параўн. рус. но ’але’) і *nǫ/no (гл. ну) (ESSJ SG, 2, 500–502), гл. таксама наст. слова.

Но 2 ’а ну ж, ж, жа’: Ідзі но воды прынесі! (ТС), ‑но ’жа, = рус. ‑ка’ (палес., Сцепанец, Крест. свадьба, 163), укр. ‑но ’тс’, рус. ‑но ’жа’, польск. no ’тс’, славен. no ’тс’. Постпазіцыйная ўзмацняльная часціца таго ж паходжання, што і но 1 (гл.); сюды ж, відаць, і серб.-харв. ‑но, што адзначаў яшчэ Равінскі (Черног., 529), у выразах како‑но, које‑но, који‑но і пад., што суадносіцца з другой часткай у ажно́ (гл.) і пад. (ESSJ SG, 2, 501; 1, 322–323; Махэк₂, 400).

Но 3 ’толькі, адно’: Хай но пачнуць косіць, то дождж будзе (ТС), ’быццам, як’ (ТС). Магчыма, з одно́, онно́ ’толькі’ (ТС), гл. адзін, аднак не выключана сувязь з узмацняльным но 2.

Но 4 — выклічнік, якім падганяюць каня: Ён на коня: но! но! (рэч., Бел. каз. эпас, 95), ’пагрозны або панукаючы крык на каня’ (Дразд., ТС), но́‑о! ’тс’ (мсцісл., З нар. сл.), но́‑но́ ’тс’ (в.-дзв., Шатал.), сюды таксама ні ’пануканне’ (Касп.), ну ’тс’ (Янк. 3.), нё ’тс’ (ТС), укр. но, ньо, ’тс’, рус. но ’тс’, польск. no ’тс’, чэш. дыял. no, ně ’тс’, славац. дыял. no, ne ’тс’. Таго ж паходжання, што і но 1 (ESSJ SG, 2, 502); параўн. таксама мсцісл. нок ’пра пануканне каня’ (Нар. лекс.), што, відаць, паходзіць ад дзеяслова но́каць ’падганяць каня крыкам «но!»’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

казырну́ць ​1, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Аднакр. да казыраць ​1 (у 2 знач.).

казырну́ць ​2, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Аднакр. да казыраць ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

балбатну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Разм. Аднакр. да балбатаць (у 3 знач.). Ну, балбатнуў, і так ён [Суслік] быў нядужы, Ды закруцілася ад хмелю галава. Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мя́кнуць, -ну, -неш, -не; мяк, мя́кла; -ні; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Рабіцца мяккім (да 1 знач.).

Сухары мякнуць у вадзе.

2. перан. Рабіцца вялым, расслабленым.

3. перан. Прыходзіць у стан душэўнай дабрыні, чуласці, спагадлівасці.

|| зак. намя́кнуць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -не, намя́к, -кла (да 1 знач.) і размя́кнуць, -ну, -неш, -не; размя́к, -кла; -ні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гры́жник м., гры́жница ж., бот. гладу́н, -ну́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)