шмы́гаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. Хутка хадзіць, рухацца каля каго-, чаго-н., паміж кім-, чым-н.
Па вуліцы шмыгаюць машыны.
2. Праходзіць, выходзіць хутка, незаўважана.
Як убачыць мяне, шмыгае за дзверы.
3. чым. Тое, што і шморгаць (у 3 знач.).
Ш. носам.
|| аднакр. шмыгну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ і шмыгану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. шмы́ганне, -я, н. (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
суча́сны, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да цяперашняга часу, да адной эпохі з кім-н.
С. беларускі раман.
Сучасныя Якубу Коласу паэты.
2. Які мае адносіны да сённяшняга; цяперашні.
Сучаснае жыццё.
Сучасныя падзеі.
3. Які адпавядае патрабаванням свайго часу, не адсталы.
Сучасная тэхніка.
Сучасныя ідэі.
4. суча́снае, -ага, н. Падзеі, якія адбываюцца цяпер, у дадзены час; цяперашні час.
Пра сучаснае можна многа гаварыць.
|| наз. суча́снасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
даве́дацца сов.
1. узна́ть; разузна́ть;
2. (аб кім, чым, пра каго, што) спра́виться (о ком, чём), осведоми́ться (о ком, чём);
д. аб здаро́ўі — спра́виться о здоро́вье;
3. навести́ть, посети́ть, прове́дать;
д. ба́цькі — навести́ть (посети́ть, прове́дать) отца́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гу́тарыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак., з кім і без дап.
Весці гутарку; размаўляць. Захар нейкі час яшчэ сядзеў і гутарыў з Раманам. Колас. Збяруцца.. мужчыны на вуліцы, гутараць, кураць. Брыль. // Расказваць, перадаваць чуткі пра што‑н. А людзі часам гутараць, А ў людзях сказ жыве, Што жыў на бедным хутары Хлапец Лявон Сувей. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гва́здаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. З сілаю біць, удараць па кім‑, чым‑н. Возьме чалавек кастыль, прыставіць яго да шпалы і — пайшоў гваздаць малатком. Васілёнак. Гудок кожны дзень будзіць Максіма, кліча да працы, туды, у дэпо, дзе палае горан, дзе Максім праз цэлы дзень, закасаўшы рукавы, гваздае молатам па рас[п]аленым іскрыстым жалезе. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жані́цца, жанюся, жэнішся, жаніцца; незак.
Браць жонку, станавіцца жанатым, сямейным. Ішлі гады, дзеці іх раслі, жаніліся, выходзілі замуж — і хатка выцягвалася па вуліцы ў абодва бакі. Ракітны. // з кім. Разм. Вянчацца, уступаць у шлюб. Мартын і не думаў жаніцца з .. [Аўгінняй] і наогул аб жаніцьбе ён не думае. Колас. // Спраўляць вяселле. Жэняцца — скачуць, разводзяцца — плачуць. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замяні́цца, ‑мянюся, ‑менішся, ‑меніцца; зак.
1. З’явіцца на змену адно другому. Старое замянілася новым.
2. чым. Разм. Памяняцца чым‑н. з кім‑н. Замяніліся шапкамі.
3. у што. Разм. Ператварыцца, перарабіцца ў што‑н. [Незнаёмы:] Трэба ісці не азірацца, — бо хто азірнецца — у слуп спячы заменіцца, якога і перуны пасля з месца не зрушаць. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мінда́льнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., з кім-чым і без дап.
Разм.
1. Быць сентыментальным, да прыкрасці ласкавым. [Лютынскі:] Я не з’яўляюся непраціўленцам злу: міндальнічаць і гуляць у шляхетнасць не буду. Крапіва.
2. Праяўляць празмерную мяккасць, паблажлівасць да каго‑н. [Даніла:] — Я гэта гавару, каб ты не міндальнічаў са зладзеямі ды гультаямі. Пасля людзі дзякуй скажуць. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
назіра́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. назіраць.
2. Тое, што заўважана ў працэсе, у выніку вывучэння, разгляду чаго‑н., нагляданняў за кім‑, чым‑н. Навуковыя назіранні. □ Яна [дзяўчына] прасочыць рух аблок, У глебе змерае цяпло, Увечары і ўранні Запіша назіранні. Лужанін. І яшчэ адно назіранне зрабіў Сцёпка: хто мацней насядае, той свайго дабіваецца. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парадні́ць, ‑радню, ‑родніш, ‑родніць; зак., каго-што.
1. Стварыць адносіны роднасці паміж кім‑н. Парадніць адну сям’ю з другой.
2. Зблізіць, устанавіць адносіны ўзаемаразумення. Шматвяковая сумесная барацьба рускага, украінскага і беларускага народаў за сваю незалежнасць, за сваю культуру, мову, веру і звычаі парадніла гэтыя народы. «Беларусь». Гэта слова [камунізм] людзей аб’яднала І сардэчна навек парадніла. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)