перараджэ́нец, ‑нца, м.

Пагард. Той, хто ідэйна, маральна перарадзіўся, здрадзіў перадавым, прагрэсіўным, рэвалюцыйным ідэалам. [Відук:] Вікуру мы ведаем як бальшавіка, а вось Хмару... як перараджэнца, як апартуніста. Гурскі. [Шэмет:] — Трэба ставіць пытанне аб выключэнні .. [Мароза] з партыі як перараджэнца. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

правады́р, ‑а, м.

1. Ідэйны, палітычны кіраўнік (партыі, класа). І гэта зусім зразумела, Напісана чорным па белым: — Наш Ленін — свабода і мір, Працоўных усіх правадыр! Бялевіч.

2. Той, хто кіруе кім‑, чым‑н. (племем, войскам, атрадам і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прынале́жнасць, ‑і, ж.

1. Уваходжанне ў склад чаго‑н., дачыненне да чаго‑н. Нацыянальная прыналежнасць. □ Праўда, ад мундзіра застаўся толькі пакрой і матэрыя, усе ж адзнакі яго прыналежнасці да катэгорыі мундзіраў польскіх вайскоўцам — каўнер, гузікі з белымі арламі — дзед Талаш павыпорваў. Колас. [Надзя:] — І ўсіх [людзей] будзе аб’ядноўваць прыналежнасць да адной партыі, партыі камунізма. Лынькоў.

2. Неад’емная ўласцівасць, прыкмета чаго‑н. У п’есах Марцінкевіча важная роля адводзіцца куплету, які раней быў абавязковай прыналежнасцю вадэвіля. Ярош. Наяўныя ў ранніх беларускіх пісьмовых помніках царкоўнаславянізмы былі амаль выключна прыналежнасцю кніжнай пісьмовай мовы. Жураўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раско́л, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. расколваць — раскалоць і расколвацца — раскалоцца.

2. Месца, па якім што‑н. расколата або раскалолася; трэшчына. Лінія расколу.

3. перан. Раздзяленне каго‑, чаго‑н. на групы, часткі, абумоўленае наяўнасцю рознагалоссяў. У час спробы зрабіць раскол у партыйнай арганізацыі палітзняволеных Хмель быў выкрыты і выключаны з радоў партыі. Хромчанка. Гурын арганізоўвае раскол партыі.. і абвяшчае сябе кіраўніком адколатай групы. Машара.

4. Рэлігійна-грамадскі рух у Расіі, які ўзнік у сярэдзіне 17 стагоддзя, быў накіраваны супраць царквы і закончыўся ўтварэннем шэрагу сект.

5. Стараверства.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кансерва́тар, ‑а, м.

1. Чалавек кансерватыўных поглядаў, праціўнік новага, прагрэсіўнага. Можна было падумаць, што Булай па натуры быў кансерватарам, перакананым прыхільнікам штурм[аўшчыны] ў канцы месяца і, наогул, працаваў па-старому. Шыцік.

2. У Вялікабрытаніі — член кансерватыўнай партыі. Кансерватары і лібералы.

[Ад лац. conservator — ахавальнік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хвасці́зм, ‑у, м.

Апартуністычная ідэалогія і тактыка, якая праяўляецца ў абмежаванні рэвалюцыйных задач рабочага класа, у зніжэнні яго палітычных і эканамічных патрабаванняў да ўзроўню свядомасці адсталых элементаў, у адмаўленні кіруючай ролі партыі і значэння перадавой марксісцкай тэорыі ў рабочым руху.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

комите́т камітэ́т, -та м.;

Центра́льный Комите́т Коммунисти́ческой па́ртии Сове́тского Сою́за ист. Цэнтра́льны Камітэ́т Камуністы́чнай па́ртыі Саве́цкага Саю́за;

комите́т парти́йного контро́ля камітэ́т парты́йнага кантро́лю;

исполни́тельный комите́т выкана́ўчы камітэ́т.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падагу́льваць I несов., см. падагульня́ць

падагу́льваць II сов., разг.

1. догуля́ть;

усе ~валі адпачы́нак — все догуля́ли о́тпуск;

2. доигра́ть;

п. па́ртыі ў ша́хматы — доигра́ть па́ртии в ша́хматы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сацыялісты́чны в разн. знач. социалисти́ческий;

~ная рэвалю́цыя — социалисти́ческая револю́ция;

~ная дзяржа́ва — социалисти́ческое госуда́рство;

~ныя ўто́піі — социалисти́ческие уто́пии;

~ныя па́ртыі — социалисти́ческие па́ртии;

с. ўклад жыцця́ — социалисти́ческий о́браз жи́зни

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адабрэ́нне, ‑я, н.

Прызнанне чаго‑н. правільным, станоўчым; пахвала, заахвочванне. Гоман адабрэння. □ Працоўныя Беларусі яшчэ раз выказалі сваё гарачае адабрэнне палітыкі Камуністычнай партыі і Савецкага ўрада. «Звязда». Поспехі беларускага народа ў будаўніцтве новага жыцця выклікалі адабрэнне і гарачыя сімпатыі ў зарубежных сяброў. Пшыркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)