Мандэлячкі ’некалькі снапоў ільну, пастаўленых у кучкі для прасушкі’ (трак., Сл. ПЗБ). Укр. ма́ндель ’15 ці 50 жменей канапель або снапоў збожжа’. З польск. mendelek ’кучкі льну з некалькіх снапоў збожжа’. Да мэндаль (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сяве́нька, ‑і, ДМ ‑ньцы; Р мн. ‑нек; ж.
Лубянка для ручной сяўбы. Збожжа насыпалі ў лубяную каробку — сявеньку, вешалі гэтую сявеньку на шыю і выходзілі на загон сеяць. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мало́тно ’ўмалотна, наяўнасць умалотнага збожжа’ (Кліх). Да умалотны (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
начысту́ю, прысл.
Разм.
1. Цалкам; начыста. Добра малаціць у такое надвор’е: начыстую выбіваецца збожжа пад жалезным цэпам. Баранавых.
2. Нічога не ўтойваючы; без хітрыкаў; шчыра. Бергнер здзівіўся: — Будзем гаварыць начыстую? Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўпля́шкі, ж.
Палавіна пляшкі. Віця ведаў, што ў кладоўцы застаўся мяшок збожжа, што прыслаў дзед, і паўпляшкі алею, але браць не захацеў, ліха з ім, тут самому няма куды дзецца. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́шня, ‑і, ж.
Памяшканне, дзе сушаць снапы збожжа ці лёну; асець. Вы паглядзіце, гумно ў вас там стаяла добрае з сушняй. Ермаловіч. У сушні .. [Зося і Міхалка] прытуліліся адпачыць і паснулі на кастрыцы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сшчэрк (сщеркъ) ’выроўніванне збожжа з краямі меркі’ (Нас.). Гл. шчырк.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гро́хат, ‑а, М ‑хаце, м.
Вялікае рэшата для прасейвання сыпкіх матэрыялаў (збожжа, пяску, вугалю) і сарціроўкі іх па велічыні. // Машына з рашотамі, сітамі для такой самай мэты. Прапусціць мінеральныя ўгнаенні праз грохат.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Суя́рак ’мука з сумесі яравога збожжа’ (пух., Сл. ПЗБ), ’ярына; зерневыя культуры, якія сеюць вясной’ (Буз.; бярэз., нараўл., Расл. св.), суя́рок ’тс’ (Серб. Вічын, ПСл), суярко́вы ’з мукі яравога збожжа’ (пух., ЛА, 4). З су‑яр‑ак, гл. яр, ярына, параўн. суржык.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дагрузі́ць, ‑гружу, ‑грузіш, ‑грузіць; зак., каго-што.
1. Скончыць пагрузку каго‑, чаго‑н. Дагрузіць астаткі вугалю на платформу.
2. і чаго. Дабавіць грузу да поўнай нагрузкі. Дагрузіць баржу лесаматэрыялам. Дагрузіць у машыну збожжа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)