кра́йнасць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Крайняя ступень чаго-н., празмернае праяўленне чаго-н.

З адной крайнасці ў другую.

Розныя крайнасці ў думках.

2. перан. Што-н. зусім непадобнае, процілеглае іншаму.

Нездарма кажуць, што крайнасці сыходзяцца.

3. Цяжкае і небяспечнае становішча.

Давесці чалавека да крайнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́чарпаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

1. Чэрпаючы, выдаліць, выбраць усё, да канца.

В. ваду з вядра.

2. перан. Зрасходаваць поўнасцю, давесці да канца.

В. усе запасы.

В. праграму.

3. перан. Уладзіўшы, вырашыўшы, пакласці канец чаму-н. (кніжн.).

Інцыдэнт вычарпаны.

|| незак. вычэ́рпваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дапрацава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак.

1. што. Завяршыць працу над чым-н.; дадатковай апрацоўкай давесці да патрэбнай якасці.

Д. дысертацыю.

Д. праект.

2. Прапрацаваць да якога-н. часу, тэрміну.

Д. да лістапада.

|| незак. дапрацо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. дапрацо́ўка, -і, ДМ -цо́ўцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дарабі́ць, -раблю́, -ро́біш, -ро́біць; -ро́блены; зак., што.

1. Скончыць, завяршыць работу, давесці да патрэбнага ўзроўню.

Д. справы.

Д. праект забудовы.

2. Зрабіць дадаткова, прырабіць што-н. да чаго-н.

Д. ключ.

Д. ножку да стала.

|| незак. дарабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. даро́бка, -і, ДМ -бцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раздражні́ць, -ражню́, -ра́жніш, -ра́жніць; -ра́жнены; зак.

1. што. Выклікаць раздражненне, дзейнічаючы якім-н. раздражняльнікам.

Р. дзясны.

2. каго-што. Давесці да стану нервовага ўзбуджэння; раззлаваць.

Р. суседа.

Р. пчол.

3. Выклікаць, распаліць (якое-н. жаданне; разм.).

Р. апетыт.

|| незак. раздражня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. раздражне́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

далячы́ць, ‑лячу, ‑лечыш, ‑лечыць; зак., каго-што.

1. Закончыць лячэнне каго‑, чаго‑н., канчаткова вылечыць. Далячыць руку. Далячыць хворага.

2. Разм. Лячэннем давесці да якіх‑н. непрыемных вынікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пералячы́ць, ‑лячу, ‑лечыш, ‑лечыць; зак., каго-што.

Разм.

1. Палячыць, вылечыць усіх, многіх або ўсё, многае. Пералячыць усіх дзяцей. Пералячыць зубы.

2. Празмерным лячэннем давесці да непажаданых вынікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

змары́ць, змару́, змо́рыш, змо́рыць; змо́раны; зак., каго.

1. Давесці да стану знямогі, стомленасці, стаміць.

Далёкая дарога змарыла нас.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адолець (пра сон).

Змарыў сон.

|| незак. змо́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. змары́цца, змару́ся, змо́рышся, змо́рыцца (да 1 знач.); незак. змо́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абу́ць, абу́ю, абу́еш, абу́е; абу́ты; зак., каго-што.

1. Надзець на ногі сабе ці каму-н. абутак.

А. боты.

2. Забяспечыць каго-н. абуткам.

Трэба на зіму дзяцей а.

◊

Абуць у лапці — абхітрыць, давесці да беднасці.

Гу́лі не аднаго ў лапці абулі (прыказка).

|| незак. абува́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дане́сці¹, -нясу́, -нясе́ш, -нясе́; зак.

1. каго-што. Несучы, даставіць да якога-н. месца.

Д. рэчы да вагона.

2. што. Зрабіць чутным (пра гукі, пах і пад.).

Вецер данёс смалісты пах дыму.

3. перан. Давесці да свядомасці, зрабіць зразумелым.

Д. думку да слухача.

|| незак. дано́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)