Verbum

узгуля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.

Разм.

1. Пачаць вельмі бурна гуляць, захапіцца гульнёю; разгуляцца. Дзіця ўзгулялася. / у перан. ужыв. [Янка:] — У рацэ рыбе так узгулялася, што быццам у гаршку вада кіпіць. В. Вольскі.

2. перан. Дасягнуць у якім‑н. дзеянні значная сілы, інтэнсіўнасці. Узгуляўся вецер. □ Ой, жудасна-халодная Узгулялася зіма. Купала. Нібы вясною, узгулялася сонца. Лобан.

беспрабу́дны, ‑ая, ‑ае.

Моцны, непрабудны (звычайна пра сон). Вёска, натаміўшыся за дзень, спала глыбокім, беспрабудным сном. Сачанка. // перан. Пастаянны, бесперапынны. Беспрабудны п’яніца.

бі́серны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае дачыненне да бісеру; зроблены з бісеру, упрыгожаны бісерам. Бісерны какошнік.

2. перан. Вельмі дробны. Бісерны почырк.

вы́калаціць, ‑лачу, ‑лаціш, ‑лаціць; зак., што.

1. Тое, што і акалаціць.

2. перан. Разм. Спагнаць сілай, прымусам; з цяжкасцю атрымаць што‑н.

валапю́к, ‑а, м.

Створаная штучным шляхам мова, якую імкнуліся ў 19 ст. выкарыстаць у якасці міжнароднай. // перан. Разм. Набор незразумелых слоў; тарабаршчына.

[Ад англ. world — свет і speech — мова.]

васа́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да васала (у 1 знач.).

2. перан. Залежны ў эканамічных і палітычных адносінах. Васальныя дзяржавы.

віры́цца, ‑рыцца; незак.

1. Круціцца, утвараць віры (пра ваду). Вада падмывала пясчаны бераг, вірылася вакол вярбы. Шамякін.

2. перан. Бурліць. Вірацца думкі.

адпаце́ць, ‑ее; зак.

Пакрыцца налётам вільгаці. Шыбы адпацелі. / у перан. ужыв. Вось так і загінуў куточак лясны, І хвоі смалой адпацелі. Бялевіч.

адснава́ць, ‑сную, ‑снуеш, ‑снуе; ‑снуём, ‑снуяце; зак.

Скончыць (перастаць) снаваць. Адснаваць кросны. / у перан. ужыв. Адснавалі прадвеснія хмары, Адлілі праліўныя дажджы. Гурло.

аксіёма, ‑ы, ж.

Палажэнне, якое не патрабуе доказу і прымаецца ў якасці зыходнага прынцыпу якой‑н. тэорыі. // перан. Відавочнае сцвярджэнне, бясспрэчная ісціна.

[Грэч. oxioma.]