сыры́зна, -ы, ж., зб. (разм.).
1. Недаспелая садавіна, сырая агародніна.
Наеўся сырызны.
2. Што-н. сырое, вільготнае.
Не дровы, а с.
3. перан. Пра што-н. не апрацаванае як след.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тапта́цца, тапчу́ся, то́пчашся, то́пчацца; тапчы́ся; незак.
1. Пераступаць з нагі на нагу на адным месцы.
2. перан. Рабіць што-н., не дасягаючы мэты, без належных вынікаў.
|| наз. тапта́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
таўка́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Кароткая прылада з патоўшчаным круглым канцом, якой таўкуць што-н.
Жанчыны таўклі таўкачамі крупы на куццю.
2. перан. Пра някемлівага чалавека (разм., зневаж.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
траўмі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак. і незак., каго-што.
1. Нанесці (наносіць) траўму.
Т. руку.
2. перан. Парушыць (парушаць) спакой, нерваваць.
Дарэмна т. чалавека.
|| наз. траўмі́раванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трук, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Лоўкі, эфектны прыём, нумар.
Акрабатычны т.
2. перан. Лоўкія штучкі, нечаканы ўчынак, махлярскія выбрыкі.
|| прым. тру́кавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Т. фільм.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэро́р, -у, м.
1. Палітыка запалохвання, расправы з палітычнымі праціўнікамі шляхам насілля аж да фізічнага знішчэння.
Палітычны т.
2. перан. Бязлітасны, жорсткі ўціск, насілле.
Т. самадура.
|| прым. тэрарысты́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
му́за, ‑ы, ж.
1. У грэчаскай міфалогіі — адна з дзевяці багінь, заступніца навук і мастацтваў.
2. перан. Паэт. Творчае натхненне; крыніца паэтычнага натхнення. Будзь музаю маёй, Маім натхненнем, І ласкаю, І казкаю жывой. Грахоўскі. — Паэт павінен або прымаць або не прымаць рэчаіснасць, інакш муза змоўкне. Галавач.
3. перан. Аб чыёй‑н. творчасці, мастацтве. Муза Коласа.
[Грэч. Músa.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надры́ў, ‑рыву, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. надарваць (у 1 знач.).
2. Надарванае месца. Надрыў на мяшку.
3. перан. Празмернае фізічнае напружанне. Ганяў за двое ці больш узбоч шашы прыглушана і з надрывам узвываў грузавік. Гроднеў.
4. перан. Узбуджанасць, хваравітасць у праяўленні сваіх пачуццяў. — Даруй, Настуля, — ціха, з балючым надрывам у голасе, сказаў [Грысь]. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паглы́блены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад паглыбіць.
2. перан.; у знач. прым. Грунтоўны, сур’ёзны. Паглыблены псіхалагічны аналіз.
3. перан.; у знач. прым. Засяроджаны на чым‑н., заняты чым‑н. [Саладуха] утароплівае позірк на Пыльца, і ў вачах яго скачуць вясёлыя чорцікі. Гэта заўважае нават узрушаны .. і паглыблены ў свае думкі Адам Лаўрэнавіч. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Свяціцца праменямі. Ясна зоры твае [Масква] прамянеюць, Поўна дум пра цябе галава. Броўка. // перан. Блішчаць, ззяць (пра вочы). Па .. [Люсіным] твары палалі падобныя на вяснянкі крапінкі, вочы прамянелі ціхім сарамлівым шчасцем. Карпюк. // перан. Выяўляць сваім знешнім выглядам задавальненне, радасць, шчасце (пра чалавека). [Пецька] увесь прамянеў ад радасці, што сядзіць.. разам з усімі. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)