дыхну́ць сов., однокр.

1. (испустить вздох) вздохну́ть;

2. (сделать выдох) дохну́ть;

3. разг. (повеять) поду́ть, дохну́ть;

4. разг. подыша́ть;

д. све́жым паве́трам — подыша́ть све́жим во́здухом;

◊ бая́цца д. — боя́ться дохну́ть;

д. няма́ калі́ — дохну́ть не́когда;

даць д. — дать дух перевести́; дать вздохну́ть;

д. на по́ўныя гру́дзі — вздохну́ть свобо́дно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паўціска́ць сов. (о многом)

1. вжать, вдави́ть, вти́снуть;

2. (уместить) вти́снуть;

п. рэ́чы ў чамада́н — вти́снуть ве́щи в чемода́н;

3. (уменьшить в объёме, сжимая) ужа́ть; (связывая — ещё) увяза́ть;

п. вазы́ — ужа́ть (увяза́ть) возы́;

4. (о многих — вобрать) втяну́ть;

~ка́лі гало́вы ў пле́чы — втяну́ли го́ловы в пле́чи

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ухапі́цца сов.

1. ухвати́ться, схвати́ться;

у. за по́ручні — ухвати́ться (схвати́ться) за пери́ла;

2. перен. ухвати́ться;

у. за рабо́ту — ухвати́ться за рабо́ту;

у. за ду́мку — ухвати́ться за мысль;

◊ абе́дзвюма рука́мі ўхапі́цца — обе́ими рука́ми ухвати́ться;

калі́ то́пішся, то і за сало́мінку (бры́тву) ўхо́пішся — посл. утопа́ющий и за соло́минку хвата́ется

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

то​II союз

1. (в начале главного предложения) дык, то;

когда́ так, то я согла́сен калі́ так, дык (то) я зго́дзен;

е́сли по́здно уже́, то не ходи́ калі́ по́зна ўжо, дык (то) не ідзі́;

2. (при перечислении) то;

то хо́лодно, то жа́рко то хо́ладна, то го́рача;

не то снег, не то дождь не то снег, не то дождж;

3. (с частицей «ли») то;

то ли по незна́нию, то ли по нежела́нию ці то па няве́данні, ці то па нежада́нні;

◊

то и де́ло, то и знай раз-по́раз, сюд-ту́д.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

махлява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; незак.

Разм. Займацца махлярствам; жульнічаць, ашукваць. Алена малако на рынку прадавала. Чатыры гладышы было ў яе, Дык з аднаго пакаштаваць яна давала, А з іншых налівала, Калі ў пакупніка ўвагі не стае... Сказаўшы карацей, — Алена махлявала. Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пакла́сціся, ‑кладзецца; ‑кладзёмся, ‑кладзяцеся, ‑кладуцца; зак.

Палегчы, улегчыся — пра ўсіх, многіх. Не запальваючы святла, [члены сям’і] павячэралі, а потым і спаць паклаліся. Сабаленка. Нагуляюцца [мужчыны] бывала так, што калі пакладуцца вечарам спаць, дык і шахматная дошка, і фігуры .. доўга стаяць у вачах. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нядо́ля, ‑і, ж.

Нешчаслівая, цяжкая доля; цяжкі лёс, гора. Хацеў бы, каб доля У хатцы жыла, Каб з бурлівай рэчкай Нядоля сплыла. Купала. У дні, калі Кастрычнік гулкім словам Сказаў зямлі: — Нядолі путы скінь!.. — Прыжмураныя вочы Ільічовы Уважліва глядзелі ўдалячынь. Кірэенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няра́на, прысл. безас. у знач. вык.

Позна. Калі Андрэй правёў.. [Яна], было ўжо нярана. Ноч стаяла месячная, марозная і ціхая. Чарнышэвіч. Косцік пачакаў, пакуль у акне Галінага пакоя бліснула святло, і панёс сваю скруху ў інтэрнат,.. хоць было ўжо нярана. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няспры́тны, ‑ая, ‑ае.

Які не мае спрыту ў рухах; непаваротлівы, нялоўкі. Загрубелыя і няспрытныя пальцы .. [Аксёна] з намаганнем трымалі асадку, сціскаючы яе, як абцугамі. Колас. Без работы .. [Цімох] быў марудны, няспрытны, а на працы, калі яна прыходзілася яму па душы, кіпеў. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падбрэ́хіч, ‑а, м.

Пагард. Той, хто ўгодліва, з якой‑н. мэтай дагаджае каму‑н., падтрымлівае каго‑н. Васіль Бусыга быў яго [пана] верным памочнікам. Калі пан Крулеўскі вёў рэй галоўнага свата польскасці, то роля Васіля Бусыгі зводзілася да ролі панскага падбрэхіча. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)