яйцано́скасць, ‑і, ж.

Здольнасць несці яйцы, а таксама колькасць яец, знесеных свойскай птушкай за пэўны час. Яйцаноскасць курэй. Павысіць яйцаноскасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́лежаць, -жу, -жыш, -жыць; зак.

1. Пралежаць дастаткова часу пасля хваробы.

Не вылежаў хваробы да канца.

2. Прабыць у ляжачым становішчы пэўны час.

В. дзве гадзіны ў акопе.

3. Тое, што і вылежацца (у 2 знач.).

|| незак. выле́жваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адхадзі́ць², -хаджу́, -хо́дзіш, -хо́дзіць; -хо́джаны; зак. (разм.).

1. Скончыць, перастаць хадзіць.

2. што. Прахадзіць куды-н., дзе-н. пэўны час.

3. што. Стаміць, пашкодзіць што-н. хадзьбой.

А. ногі.

4. каго-што. Адлупцаваць, набіць.

А. дзягай.

|| незак. адхо́джваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тэмпера́мент, -у, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Характарыстыка індывіда з боку дынамічных асаблівасцей яго псіхічнай дзейнасці (тэмпу, рытму, інтэнсіўнасці псіхічных працэсаў), якія ўтвараюць пэўны псіхалагічны тып.

Меланхалічны, халерычны т.

2. Жыццёвая энергія, здольнасць да ўнутранага ўздыму.

Чалавек з тэмпераментам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пераха́джвацца (піріхаджывыцца) ’не несціся пэўны час (пра курыцу)’ (Юрч.). Да персі- і хадзіць (гл.), г. зн. не сядаць у гняздо, каб несціся.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абанеме́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Права на карыстанне чым‑н. пэўны час, а таксама дакумент на гэта права. Абанемент у тэатр.

[Фр. abonnement.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грузаабаро́т, ‑у, М ‑роце, м.

Колькасць грузаў, перавезеных транспартам за пэўны час. Грузаабарот чыгунак. Грузаабарот рачнога флоту. Унутраны грузаабарот. Рост грузаабароту.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́лежацца, -жуся, -жышся, -жыцца; зак.

1. Аднавіць свае сілы доўгім ляжаннем, добра адпачыць; паляжаць удосталь.

В. ў пасцелі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Набыць патрэбныя якасці, праляжаўшы пэўны тэрмін у адпаведных умовах.

Лён ужо вылежаўся.

|| незак. выле́жвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абанеме́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Дакумент, які дае права на карыстанне чым-н. пэўны час, а таксама само такое права.

А. на цыкл лекцый.

А. у тэатр.

2. Аддзел бібліятэкі, дзе кнігі выдаюцца на дом.

|| прым. абанеме́нтны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адара́ць, -ару́, -арэ́ш, -арэ́; -аро́м, -араце́, -ару́ць; -ары́; -ара́ны; зак., што.

1. Папрацаваць пэўны час на ворыве; адпрацаваць на ворыве ўзамен за што-н.

А. цэлы дзень.

А. за доўг.

2. Узараць нанава поле, на якім загінулі пасевы.

|| незак. адво́рваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)