дзе́янне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Дзейнасць.
План дзеяння.
Баявыя дзеянні.
2. звычайна мн. Учынкі, паводзіны.
Супрацьзаконныя дзеянні.
Самавольныя дзеянні.
3. Работа, функцыянаванне.
Машына ў дзеянні.
4. Падзеі, пра якія ідзе гаворка.
Д. адбываецца ў 15 стагоддзі.
5. Асноўны від матэматычнага вылічэння.
Чатыры дзеянні арыфметыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лістапа́даўскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да лістапада (у 1 знач.). Над вёскай, над сялом апускаецца ціхі лістападаўскі вечар, залоцячы прамёрзлыя шыбы акон. Лынькоў. // Які адбываецца ў лістападзе. Лістападаўскія падзеі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зразуме́лы, -ая, -ае.
1. Даступны разуменню.
Зразумелае пытанне.
Дакладчык даволі зразумела (прысл.) растлумачыў факты, падзеі.
2. Апраўданы, небеспадстаўны.
Цалкам зразумелае пярэчанне.
3. зразуме́ла, пабочн. сл. Вядома, канечне.
Я, зразумела, згадзіўся на яго прапанову.
4. зразуме́ла, безас., у знач. вык. Ясна.
Усё зразумела.
|| наз. зразуме́ласць, -і, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
асвятлі́ць, -вятлю́, -ве́тліш, -ве́тліць; -ве́тлены; зак.
1. каго-што. Зрабіць светлым; накіраваць святло на каго-, што-н.; напоўніць святлом.
А. памяшканне.
Усмешка асвятліла твар хлопчыка (перан.).
2. перан., што. Растлумачыць, падрабязна расказаць пра што-н.
А. падзеі дня.
А. пытанне.
|| незак. асвятля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. асвятле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
да́ўнасць, -і, ж.
1. Аддаленасць у часе якой-н. падзеі.
Справа гэта мае вялікую д.
2. Працягласць існавання чаго-н.
Д. нашага сяброўства.
3. Тэрмін, на працягу якога могуць быць заяўлены якія-н. патрабаванні або пасля якога набываецца або траціцца якое-н. права (спец.).
Іскавая д.
Тэрмін даўнасці мінуў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
меда́ль, -я́, мн. -і́, -ёў, м.
Знак у выглядзе круглай металічнай пласцінкі з якім-н. рэльефным адбіткам і надпісам, што выдаецца як узнагарода або ў памяць аб якой-н. падзеі.
М.
Францыска Скарыны.
Залаты м.
Памятны м.
◊
Адваротны бок медаля — адмоўны бок якой-н. справы.
|| прым. меда́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ва́жны
1. ва́жный;
~ныя падзе́і — ва́жные собы́тия;
2. разг. ва́жный, гордели́вый; чо́порный, надме́нный;
3. разг. (хорошего качества) ва́жный;
~нае сукно́ — ва́жное сукно́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ды́ктар, ‑а, м.
Супрацоўнік радыё або тэлебачання, які чытае тэкст перад мікрафонам. Дыктар чытаў палымяна, выразна вымаўляючы кожнае слова. Дудо. Спакойны знаёмы голас дыктара перадаваў важнейшыя падзеі за папярэдні дзень. Паслядовіч.
[Ад лац. dictor — той, хто гаворыць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ператуля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
Разм. Перачакаць якія‑н. падзеі, хаваючыся, туляючыся дзе‑н. [Наталі] трэба было рушыцца ў дарогу, на ўсход, у далёкі гарадок, ператуляўшыся дзе-небудзь тут дзён чатыры. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адгало́сак, -ску, мн. -скі, -скаў, м.
1. Рэха, водгулле.
Плывуць адгалоскі ад песень.
2. чаго. Аслаблены адлегласцю гук чаго-н.
Адгалоскі грому.
3. перан., чаго. Тое, у чым выяўляюцца сляды ўплыву, уздзеяння чаго-н.; што з’яўляецца вынікам чаго-н., адказам на якія-н. з’явы, падзеі.
Паэма з’явілася адгалоскам грамадскіх падзей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)