Таксі́ ’аўтамабіль, прызначаны для перавозкі пасажыраў або грузаў з аплатай па таксометру’ (ТСБМ), ’легкавы аўтамабіль’ (швянч., воран., Сл. ПЗБ), адаптаванае таксо́ н. р., такся́ ж. р. ’таксі’ (Мат. Маг. 2). Запазычанне савецкага часу з заходнееўрапейскіх моў са скарачэння taxi на французскай глебе слова taximètre, першапачаткова ’аўтаматычны лічыльнік для машын гарадскога транспарту з указаннем кошту праезду’, пазней ’аўтамашына з такім лічыльнікам’ (Чарных, 2, 226).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

засто́парыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.

Спыніцца, спыніць сваю дзейнасць. Калі застопарылася адна з машын, у ваду пайшлі вадалазы. Лынькоў. // перан. Разм. Затрымацца ў сваім руху, развіцці. Работа застопарылася.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

салідо́л, ‑у, м.

Гатунак густога рэчыва, якое выкарыстоўваецца для змазвання хадавой часткі транспартных машын. Ад свежых сасновых дошак патыхала смалою і салідолам ці нейкім іншым машынным маслам. Шашкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гуд, ‑у, м.

Тое, што і гудзенне. Пчаліны гуд. □ Мы слухалі з табой прыход вясны ў полі, Спеў жаўрука нястомны, Машын сталёвых гуд. А. Астапенка.

•••

Гудам гудзець гл. гудзець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самахо́д, ‑а і ‑у, М ‑дзе, м.

1. ‑у. Спец. Механічная падача разца або дэталі ў металарэзных станках.

2. ‑а. Назва некаторых машын і транспартных сродкаў са сваёй цягай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

балансава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; незак.

1. Захоўваць пры няўстойлівым становішчы раўнавагу пры дапамозе рухаў цела.

Б. на канаце.

2. Падводзіць баланс¹ (у 2 знач.; спец.).

3. што. Прыводзіць у адпаведныя суадносіны ўзаемазвязаныя часткі чаго-н. (спец.).

4. што. Ураўнаважваць рухомыя дэталі машын, механізмаў (спец.).

|| зак. збалансава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны.

|| наз. балансава́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нож, нажа́, мн. нажы́, нажо́ў, м.

Прылада для рэзання, якая складаецца з ляза і тронак, а таксама рэжучая частка розных машын, інструментаў.

◊

Без нажа зарэзаць — дапячы каму-н. прыдзіркамі, папрокамі.

На нажах з кім — у варожых адносінах.

Нож у спіну каму — аб подлым, здрадніцкім учынку.

(Як) нож у сэрца — наносіць крыўду, боль, пакуты.

|| прым. нажавы́, -а́я, -о́е.

Нажавая рана.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шлейф, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Доўгі падол жаночай сукенкі, які цягнецца ззаду.

2. перан. Тое, што цягнецца, сцелецца за чым-н.

Вадзяны ш. за цеплаходам.

Ш. газу.

3. Комплекс навясных і прычапных агрэгатаў да самаходнай машыны (спец.).

Ш. машын для трактара.

|| прым. шле́йфны, -ая, -ае (да 1 знач.) і шле́йфавы, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стая́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

1. Прыпынак у час руху.

С. аўтобуса.

2. Месца, дзе размяшчаюцца на час прыпынку, на часовае жыхарства.

С. геолагаў.

С. добра прыстасавана для адпачынку.

3. Месца, дзе часова стаіць транспарт.

С. асабістых машын забаронена.

4. Месца пасялення людзей каменнага веку.

|| прым. стая́начны, -ая, -ае і стая́нкавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гу́сеніца, ‑ы, ж.

Шырокі металічны ланцуг, які надзяваецца на колы цяжкіх машын для лепшай праходнасці. Гусеніцы танка. □ За акном, лязгаючы гусеніцамі, адзін за адным ішлі на раскарчоўку зарасніку трактары. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)