Струбі́ць ‘прагна з’есці, патраціць, змарнаваць’ (ТСБМ), ‘згубіць, знішчыць’, струбі́цца ‘згінуць, прапасці’ (ТС), ‘спаліць, знішчыць’ (ПСл), струбі́ць ‘спаліць’ (Мат. Гом.), струбы́ты ‘падзець, згубіць’ (Клім.), стру́быты экспр. ‘знішчыць’ (Сл. Брэс.). Відаць, экспрэсіўны дзеяслоў, вытворны ад трубіць (гл.) < труба; параўн. трубі́ць ‘прагна есці і піць’ (Нас.); не выключана другасная сувязь з рус. истреби́ть ‘знішчыць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падвячо́рак, ‑рка, м.
Разм.
1. Яда паміж абедам і вячэрай. Пайсці на падвячорак.
2. Ежа для спажывання паміж абедам і вячэрай. З’есці падвячорак. □ Юзя вынесла.. [пані Авяліне] падвячорак — зацукраваныя чарэшні і кавалак пірага. Бажко.
3. Час сутак перад вечарам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разла́саваць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., каго-што.
Разм. Узбудзіць, узмацніць у кім‑н. жаданне паласавацца, з’есці што‑н. смачнае. Разласаваць дзіця малінаю. // перан. Распаліць, узмацніць у кім‑н. жаданне, ахвоту да чаго‑н. Лёгкая пажыва разласавала яго.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сажра́ць, зжару, зжарэш, зжарэ; зжаром, зжараце; пр. зжор, зжэрла; зак., каго-што.
Разм. груб.
1. З’есці. Учора цэлае лыка кілбасы сажраў [Цімох Ткачэня]. Чарнышэвіч.
2. перан. Патраціць у вялікай колькасці. [Казімір:] — Больш тое хаджэнне сажрала грошай, чым сам лес. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умалаці́ць, ‑лачу, ‑лоціш, ‑лоціць; зак.
Разм.
1. чаго. Змалаціць частку чаго‑н. [Тодар:] — Папалуднаваўшы, .. яшчэ аўса ўмалоцім трохі сёння. Крапіва.
2. перан.; што і чаго. З’есці з апетытам, у вялікай колькасці. Умалаціўшы хлеб з вяндлінай, бяромся за суніцы. Сяргейчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
изъе́сть сов.
1. з’е́сці, пае́сці; (источить — ещё) стачы́ць, патачы́ць;
2. (искусать) разг. скуса́ць, пакуса́ць;
3. (о едких веществах) раз’е́сці, мног. параз’яда́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
поглоти́ть сов. паглыну́ць; (съесть) з’е́сці; (пожрать) пажэ́рці; (вобрать, впитать) увабра́ць; (впить) упі́ць; (всосать) усмакта́ць; (отнять) адня́ць, адабра́ць; (увлечь) захапі́ць; см. поглоща́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сце́рці ’зняць з паверхні, саскрабеш’, ’намуляць’, ’ператварыць у аднародную масу’, ’апрацаваць (лён)’, ’змарнаваць’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Сл. ПЗБ), ’правесці (час)’ (Ласт.), ’запаліць (запалку)’, ’памыць (падлогу)’ (Мат. Гом.), ’з’есці’ (люб., Нар. ск.), сцерць ’перацерці, выцерці’ (Нас., Сл. ПЗБ, Бяльк., Растарг.), сцёрці ’расціснуць, разарваць на дробныя часткі’ (Варл.). Да церці (гл.) у розных значэннях.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
упіса́ць, -ішу́, -і́шаш, -і́ша; -ішы́; -і́саны; зак.
1. каго-што. Напісаць, унесці куды-н., напр., у спіс.
У. прапушчаныя словы.
У. даўжнікоў у запісную кніжку.
У. новую старонку ў гісторыю (перан., высок.).
2. што. У матэматыцы: начарціць адну фігуру ўнутры другой з захаваннем пэўных умоў.
У. трохвугольнік у акружнасць.
3. што. З апетытам з’есці (разм.).
У. булку.
|| незак. упі́сваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
утапта́ць, утапчу́, уто́пчаш, уто́пча; утапчы́; утапта́ны; зак., што.
1. Умяць, топчучы нагамі.
У. зямлю.
2. у што. Топчучы, уціснуць.
У. акурак у зямлю.
У. у гразь каго-н. (перан.).
3. Складаючы, уціснуць куды-н. усё, многае (разм.) або прыціснуць, умяць.
У. усе рэчы ў чамадан.
У. сена.
4. перан. Многа з’есці чаго-н. (разм.).
У. талерку кашы.
|| незак. уто́птваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)