Verbum

старасве́тчына, ‑ы, ж.

Даўніна, часы, якія даўно мінулі. Герой успамінае, што некалі, у старую старасветчыну, нябожчыкаў палілі. «Полымя». // Тое, што было даўно; парадкі, звычаі, нормы і пад. Але па краіне магутным поступам ішла калектывізацыя, усюды рушыліся асновы старасветчыны. Шчарбатаў. // Тое, што створана ў далёкія часы і існуе да нашых дзён. Зацятаю грознасцю і панураю суровасцю вее ад гэтых старасвецкіх муроў, а манастыр мае выгляд непадкупнага вартаўніка аджы[л]ых рэлігійных традыцый старасветчыны. Колас.

адсмяя́цца, ‑смяюся, ‑смяешся, ‑смяецца; ‑смяёмся, ‑смеяцеся; зак.

Скончыць (перастаць) смяяцца. [Дзядзька Ахрэм] адсмяяўся, адкашляўся і ўжо, відаць, ад чыстай душы: — Даўно не рабіў такога абутку — не ведаю, ці атрымаецца што. Пянкрат.

ашча́днасць, ‑і, ж.

Уласцівасць ашчаднага (у 1 знач.). Трохі сагнуўшы спіну, вясёла хадзіў дзед па раллі, клапатліва рассыпаў зерне, як некалі даўно, уперад — з такой ашчаднасцю і гаспадарлівасцю. Каваль.

басі́ць, башу, басіш, басіць; незак.

Гаварыць, спяваць басам. «Што Сашка, — у сенцах басіць Серафім, — Пагутару з ім я па шчырасці, Гандзя, Даўно ўжо хачу я пагутарыць з ім...». Зарыцкі.

дзе́даўшчына, ‑ы, ж.

Разм.

1. Спадчына пасля дзеда (пераважна зямельная).

2. Дзедаўскі, старадаўні спосаб, звычай. — А шум ужо даўно па раёне ідзе: пятроўцы назад пайшлі, на дзедаўшчыну павярнулі! Ракітны.

піяне́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Жан. да піянер (у 1, 2 і 4 знач.). [Надзя:] — Гэта было даўным-даўно, калі я хадзіла яшчэ ў піянерках. Лынькоў.

прагні́сці і прагні́ць, ‑гніе; зак.

Згнісці, згніць наскрозь. Ужо даўно працякаў дах, прагнілі некаторыя дошкі ў вагоне. Лынькоў. // перан. Дайсці да стану распаду. Стары свет дашчэнту прагніў, струхлеў. Гурскі.

слугава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; незак.

Тое, што і прыслужваць. А паны сабе балююць, П’юць заморскае віно, — Для іх робіцца яно, — І ім лёкаі слугуюць, Як тут водзіцца даўно. Колас.

няда́ўна, прысл.

Не так даўно. Сцены нядаўна пабелены вапнаю. Чорны. За працай ніхто не заўважаў, як хутка ляціць час. Здавалася, зусім нядаўна абедалі, а тут ужо і змяркацца пачынае. Нядзведскі.

няўро́блены, ‑ая, ‑ае.

Які ніколі або даўно не ўрабляўся (пра зямлю, глебу і пад.); неапрацаваны. Больш за ўсё турбавала дзядзьку тое, што на новым месцы была няўробленая, недагледжаная зямля. Лужанін.