Verbum

Буго́р ’узгорак, пагорак, невялікая гара, высокае месца’ (Яшкін, Бір. Дзярж.), ’пясчаны ўзгорак’ (Сцяшк. МГ), ’узгорак’ (Касп.), буго́рынне ’нагрувашчванне’ (Нас.). Рус. буго́р, укр. буго́р. Лічыцца роднасным з лат. baũgurs ’узвышша, узгорак’. Гл. Фасмер, 1, 228 (там агляд і іншых версій).

Вуга́рына ’прывязка ў цэпе’ (Яшкін, БЛ, 4, 69 і наст.). Ад вугор ₁ з суф. ‑ін‑, таму што гэта прывязка рабілася са скуры вугра; параўн. таксама літ. дыял. uñgurio skūra ’прывязка ў цэпе’ ад ungurỹs ’вугор’ (Яшкін, там жа).

Глаго́ліца ’глаголіца, назва адной са ст.-слав. азбук’. Рус. глаго́лица, укр. глаго́лиця. Утварэнне ад ст.-слав. глаголъ ’слова’. Гл. Фасмер, 1, 409; Шанскі, 1, Г, 85 (там і агляд праблематыкі). Як назва азбукі з’явілася прыблізна ў сярэдзіне XIX ст.

До́гма ’догма’ (БРС). Рус. до́гма, укр. до́гма. У рус. мове запазычанне з лац. мовы (лац. dogma < грэч.) у XVII ст. Ст.-бел. догма (вядомае з слоўніка Бярынды, гл. Булыка, Запазыч.), паводле Булыкі (там жа), узята прама з грэч. δόγμα.

Ко́ўка ₁ ’дзеянне паводле дзеяслова каваць (ТСБМ) (гл. каваць).

Ко́ўка ₂ ’доўгі шост з патаўшчэннем на канцы’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. літ. kúoka ’дубіна’ (там жа, 2, 508), ’калатуша для разбівання камякоў на раллі’ (Касп.). Запазычанне з літоўскай мовы.

◎ Мы́дліць ₁ ’намыльваць’, ’мыліць’ (ашм., Сцяшк. Сл.; лід., Сл. ПЗБ). З польск. mydlić ’тс’ (Мацкевіч, там жа, 3, 92).

◎ *Мы́дліць ₂, кобр. мьідлыты ’ацірацца з мэтай што-небудзь украсці’ (Нар. лекс.). З польск. mydlić ’уводзіць у зман, ашукваць, абдурваць’.

Нябо́сь ’ня бойся; ага’ (Нас.), нябэ́сь ’тс’ (Сл. ПЗБ), niboś ’тс’ (Федар.). З ня бойсь (гл. баяцца), дзе спалучэнне «jś без падтрымкі наступнага галоснага змянілася ў śś — ś» (Карскі, 1, 230), дапускаецца таксама ўплыў злучніка бо (там жа, 304).

Па́лтус ’прамысловая рыба сямейства камбалавых’ (ТСБМ). З рус. па́лтас, па́лтус ’тс’. Крыніца рус. слова — фін. palias, родн. скл. paltann ’камбала (рачная)’ або саам. кольск. pāldes, родн. скл. pāltazi ’від камбалы’ (Фасмер, 3, 193; там жа і інш. літ-ра).

Пама́да ’пахучая касметычная мазь’ (ТСБМ). З рус. пома́да ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 79), якое праз ням. Pomade < франц. pommade < pommata < лац. pōmum ’яблык’, таму што для вырабу памады першапачаткова ўжываліся яблыкі (Фасмер, 3, 322; там жа і літ-ра).

◎ Прышчу́ра ’падслепаваты чалавек’ (Бяльк.). З рус. прищура ’пра чалавека, які мае звычку жмурыць вочы’ < прищуриться ’прыжмурыцца’, параўн. прывальваць ’прыжмурваць’ (ТС) пры скаліць зубы ’смяяцца’ (там жа), што, магчыма, сведчыць пра сувязь з шчэрыць (гл.), якую адмаўляе Фасмер (4, 511).