секу́ндны, ‑ая, ‑ае.

1. Які паказвае секунды (у 1 знач.). Секундная стрэлка.

2. Які працягваецца секунду, вельмі кароткі, імгненны. Секундны перапынак. Секундная паўза. // Які адбываецца за адну секунду. Секундны расход вады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

старшынёўства, ‑а, н.

Выкананне абавязкаў старшыні; пасада старшыні. У тыя часы райкалгассаюзы праводзілі вялікую работу па калектывізацыі, і Івану Міхайлавічу вельмі спатрэбіўся практычны вопыт, набыты за час старшынёўства ў камуне. Палтаран.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

струпяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм.

1. Тое, што і струпець.

2. перан. Вельмі спужацца, скамянець ад страху. Калі назвалі Арсенева прозвішча,.. [Пронька] аж струпянеў ад страху, чуў, як адняліся ногі. Каваленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

таню́сенькі, ‑ая, ‑ае.

Вельмі тоненькі. Аж гляджу — трымае мая Ганна аберучкі цэлы сувой палатна, танюсенькага, бялюсенькага, бы снег той. Кірэйчык. І чайкі, нібыта прачнуўшыся пасля працяглага сну, плакалі танюсенькімі галасамі. Карамазаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ура́жлівы, ‑ая, ‑ае.

Які лёгка паддаецца ўражанням, вельмі чулы. Уражлівае дзіця. □ Мама яшчэ пазаўчора сказала ім, старэйшым: — За вас я спакойна. За Віку баюся, яна такая ўражлівая. Не крыўдзіце яе. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ускладні́цца, ‑ніцца; зак.

Кніжн.

1. Стаць, зрабіцца больш складаным або вельмі складаным. Ускладніўся план работы.

2. Стаць больш цяжкім для выканання, ажыццяўлення. Справа ўскладнілася.

3. Стаць больш напружаным, супярэчлівым. Сітуацыя ўскладнілася.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усма́гнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

1. Дайсці да знямогі ад смагі. Усмаг араты за дзень у полі.

2. Перасохнуць ад недахопу вільгаці. Усмагла зямля, патрэскалася.

3. Разм. іран. Вельмі захацець выпіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цнатлі́васць, ‑і, ж.

Уласцівасць цнатлівага. Ты сэрца маё ўсхвалявала, Як першая краска вясной, Цнатлівасцю мілай, зямной Ты сэрца маё ўсхвалявала. Гілевіч. [Лірычнаму герою] вельмі арганічныя ўнутраная цнатлівасць, непаказная сціпласць, добразычлівасць, высокая чалавечнасць. Бугаёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чысцю́ткі, ‑ая, ‑ае.

Вельмі чысты. Чысцюткі пакойчык. □ Відаць, ад прыроды ахайны, дагледжаны, у мяккіх валёнках, ватных штанах, чысцюткай сарочцы і лёгкім цёплым пуловеры, дзед Іван падобны да акадэміка на пенсіі. Палтаран.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Лупані́навельмі хуткі і лёгкі даход, асабліва хабар’ (Нас.). Да лупі́ць1 (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 28).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)