аджы́ўшы, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. незал. пр. ад аджыць.
2. у знач. прым. Які аджыў сваё, не адпавядае сучаснасці. Аджыўшая тэорыя. Аджыўшыя погляды.
3. у знач. наз. аджы́ўшае, ‑ага, н. Тое, што аджыло. Разагнала.. [рэвалюцыя], як вецер разганяе хмары, старое і аджыўшае, прагнала сваіх ворагаў. Каваль.
4. Дзеепрысл. пр. зак. ад аджыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
меркантылі́зм, ‑у, м.
1. Эканамічная тэорыя і палітыка ўрада, якая існавала ў Еўропе ў 16–18 стст., заснаваная на тым, што дабрабыт краіны залежыць быццам бы не ад развіцця вытворчасці, а ад перавагі вывазу тавараў з краіны над прывозам і накаплення грашовых капіталаў.
2. перан. Кніжн. Схільнасць да нажывы, гандлярства.
[Фр. mercantilisme ад іт. mercante — гандаль.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабудо́ва, ‑ы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пабудаваць. // Структура. Пабудова сказа. Пабудова ўрока.
2. Кніжн. Сістэма думак, разважанняў; тэорыя. Філасофскія пабудовы асноў навукі.
3. Тое, што пабудавана. Жалезабетонная пабудова. □ Насустрач поезду, як жывыя, выскаквалі навакольныя пабудовы, усё новыя і новыя краявіды. Філімонаў. [Танкі] стралялі па дарозе, хаваючыся за пабудовы. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хадзя́чы в разн. знач. ходя́чий;
х. хво́ры — ходя́чий больно́й;
~чая тэо́рыя — ходя́чая тео́рия;
◊ ~чая энцыклапе́дыя — шутл. ходя́чая энциклопе́дия;
~чая газе́та — ходя́чая газе́та;
х. анекдо́т — ходя́чий анекдо́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
місты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да містыкі і містыцызму. Містычная тэорыя. // Прасякнуты містыкай. Містычная паэзія. □ Апан[а]ваны бадай што містычным жахам, Нявада ўбег у хату. Чорны.
2. перан. Які нельга растлумачыць, незразумелы. У .. разуменні [прадстаўнікоў буржуазна-дваранскай дэкадэнцкай літаратуры] паэт — жрэц, тэург, а творчы акт — таемнае, містычнае натхненне, у час якога ён выракае нейкую вышэйшую нябесную праўду. Івашын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
позна́ние
1. пазна́нне, -ння ср.;
тео́рия позна́ния тэо́рыя пазна́ння;
2. (знание) ве́ды, -даў ед. нет;
у него́ больши́е позна́ния в медици́не у яго́ вялі́кія ве́ды ў медыцы́не.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
навуко́вы
1. нау́чный;
н. супрацо́ўнік — нау́чный сотру́дник;
~вая тэо́рыя — нау́чная тео́рия;
2. (связанный с организацией научной деятельности) учёный; нау́чный;
~вае тавары́ства — нау́чное о́бщество;
~вая ступе́нь — учёная сте́пень
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мно́ства, ‑а, н.
1. Вельмі вялікая колькасць каго‑, чаго‑н. Пачаўся сход, і ад мноства людзей загула, загаманіла хата. Адамчык. Насупраць, куды свяціла сонца, бераг быў высокі, абрывісты, .. [з] мноствам пячорак, каля якіх з гуллівым і заклапочаным шчэбетам увіхаліся стрыжы. Брыль.
2. У матэматыцы — сукупнасць элементаў, якія вылучаны ў асобную групу па якой‑н. агульнай прыкмеце. Тэорыя мностваў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
электро́нны 1, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да электрона 1; які складаецца з электронаў. Электронны прамень. Электронны паток. Электронная тэорыя.
2. Заснаваны на выкарыстанні ўласцівасцей электрона. Электронны мікраскоп.
•••
Электронная лямпа гл. лямпа.
электро́нны 2, ‑ая, ‑ае.
Зроблены з электрону 2 (у 1 знач.), з электронам.
•••
Электронная бомба — запальная бомба, у якой тэрмітнай масай з’яўляецца электрон 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
та́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.
1. Від мастацтва, у якім стварэнне мастацкіх вобразаў дасягаецца сродкамі пластычных і рытмічных рухаў цела чалавека.
Тэорыя танца.
2. Сукупнасць такіх рухаў пэўнага тэмпу і формы, якія выконваюцца ў такт музыкі, а таксама музычны твор у рытме і стылі такіх рухаў.
Беларускі народны т.
3. толькі мн. Гулянка з музыкай, на якой людзі танцуюць; вечарынка.
Кожную суботу ў клубе былі танцы.
◊
Ні да танца, ні да ружанца (разм., неадабр.) — пра няўмелага, ні на што не здатнага чалавека.
|| прым. танцава́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)