отдале́ние ср.
1. (действие) аддале́нне, -ння ср.;
2. (даль) адле́гласць, -ці ж., далечыня́, -ні́ ж.;
держа́ть в отдале́нии трыма́ць на адле́гласці;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
экза́мен, -ну м., прям., перен. экза́мен;
трыма́ць э. — держа́ть экза́мен;
усту́пны э. — вступи́тельный экза́мен;
жыццёвы э. — жите́йский экза́мен;
○ дзяржа́ўныя ~ны — госуда́рственные экза́мены
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыро́джаны, ‑ая, ‑ае.
1. Уласцівы ад нараджэння. Прыроджаны імунітэт. Прыроджаны парок сэрца. □ У яе быў прыроджаны такт і уменне трымаць сябе сярод школьнікаў. Колас.
2. Які ў найвышэйшай ступені валодае якімі‑н. уласцівасцямі, якасцямі для якой‑н. дзейнасці. Прыроджаны тэхнік. □ [Расолава:] — На маю думку, Іванова — прыроджаны хірург. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тура́я ‘здаровая, дзябёлая жанчына або дзяўчына’ (Стома Сл.). Няясна. Нагадвае словаўтваральны варыянт туры́ца 1 ‘дзябёлая, мажная жанчына’ (Нас.), гл. Меркаванні пра ўтварэнне ад літ. turė́ti ‘мець, валодаць, трымаць, заключаць у сабе’ пры дапамозе суф. ‑a‑ja‑, параўн. туляя́ ‘гультайка’, меляя́ ‘пустамеля’, цера́я ‘тая, хто трэ лён’, верзяя́ ‘пляткарка’, гл. Саўка, Запісы, 23, патрабуюць дадатковай аргументацыі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
содержа́ть несов.
1. (на иждивении) утры́мліваць, мець на ўтрыма́нні;
содержа́ть семью́ утры́мліваць (мець на ўтрыма́нні) сям’ю́;
2. (держать в определённых условиях, состоянии) трыма́ць;
содержа́ть ве́щи в поря́дке трыма́ць рэ́чы ў пара́дку;
3. (вмещать, заключать) змяшча́ць;
кни́га соде́ржит (в себе́) мно́го интере́сного кні́га змяшча́е (у сабе́) шмат ціка́вага;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вало́даць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. кім-чым. Мець у сваёй уласнасці, уладаць.
В. маёмасцю.
2. перан., кім. Трымаць у сваёй уладзе, падпарадкоўваць сабе, кіраваць.
Адна думка ўвесь час валодае ім.
3. чым. Умець, мець магчымасць карыстацца чым-н., дзейнічаць пры дапамозе чаго-н.
В. зброяй.
Не в. левай рукой.
В. пяром (умець добра пісаць). В. некалькімі замежнымі мовамі (ведаць іх). В. сабой (трымацца спакойна ў любых абставінах).
|| наз. вало́данне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пры, прыназ. з М.
1. Каля чаго-н.
Пры доме быў сад.
2. Указвае на падпарадкаваныя адносіны да чаго-н., аднесенасць да чаго-н.
Лабараторыя пры інстытуце.
Служыць пры штабе.
Сядзелка пры цяжкахворым.
3. Указвае на наяўнасць чаго-н. у каго-н.
Трымаць дакументы пры сабе.
Быць пры зброі.
Пры жаданні ўсяго можна дабіцца.
4. Указвае на час, абставіны, становішча.
Чытаць пры настольнай лямпе.
Заявіць пры сведках.
Быць пры памяці.
Пры выпадку завітаю да вас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мачы́ць, мачу́, мо́чыш, мо́чыць; мо́чаны; незак.
1. каго-што. Рабіць мокрым, вільготным.
Дождж мочыць збожжа.
2. што. Трымаць што-н. у чым-н. вадкім, прамочваць, насычаць вадкасцю, каб надаць адпаведныя якасці, уласцівасці.
М. лён.
|| зак. замачы́ць, -мачу́, -мо́чыш, -мо́чыць; -мо́чаны і намачы́ць, -мачу́, -мо́чыш, -мо́чыць; -мо́чаны; наз. замо́чванне, -я, н. (да 2 знач.), замо́чка, -і, ДМ -чцы, ж. (да 2 знач.) і мачэ́нне, -я, н. (да 2 знач.).
|| прым. мачы́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тэ́нар ‘высокі тэмбр мужчынскага голасу’ (ТСБМ, Пятр.), тэно́р ‘тс’ (Некр. і Байк.). Хутчэй за ўсё, праз польскую мову, дзе tenor ‘самы высокі мужчынскі голас’, якое з італ. tenore ‘тс’. Форма з канцавым націскам з франц. tenor, якое таксама з італьянкай мовы (Арол, 4, 60), што ад лац. tenēre ‘тэнар; трымаць’, бо высокі голас «трымае» мелодыю (Фасмер, 4, 42).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фасо́н, -ну м., в разн. знач. фасо́н;
зняць ф. суке́нкі — снять фасо́н пла́тья;
на но́вы ф. — на но́вый фасо́н;
◊ трыма́ць ф. — держа́ть фасо́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)