гаспада́рчы, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да вядзення гаспадаркі, да эканамічнага, вытворчага боку справы.
Гаспадарчыя арганізацыі.
Гаспадарчыя поспехі.
2. Які мае адносіны да вядзення гаспадаркі, патрэбны для яе вядзення.
Гаспадарчыя турботы.
Г. інвентар.
Гаспадарчыя тавары.
3. Даходны, рацыянальны.
Г. падыход да выкарыстання прыродных багаццяў.
4. Уласцівы гаспадару (у 2 знач.).
Гаспадарчае вока.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разме́сці, -мяту́, -мяце́ш, -мяце́; -мяцём, -мецяце́, -мяту́ць; размёў, -мяла́, -мяло́; -мяці́; -ме́цены; зак., каго-што.
1. Метучы, расчысціць што-н. (ад чаго-н.).
Р. снег.
Ветрам размяло (безас.) сухое лісце.
2. перан. Разагнаць, раскідаць.
Вайна размяла́ нас па свеце.
3. перан. Расхапаць, разабраць.
Р. тавары за адзін дзень.
|| незак. размята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цяжкава́гавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае вялікую вагу; цяжкі. Цяжкавагавыя тавары.
2. Які перавышае сваёй вагой нормы загрузкі. Цяжкавагавы поезд. □ Перад .. [Віталем] егерам разыходзяцца пуці, на якія ён павінен расфарміраваць цяжкавагавы састаў, што прыбыў нядаўна з Масквы. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канцыля́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да канцылярыі, належыць ёй. Канцылярскія справы. Канцылярскі работнік. Канцылярскія тавары. // Характэрны, уласцівы канцылярыі. Канцылярская валакіта. // Сухі, невыразны, насычаны словамі, характэрнымі для мовы дзедавых папер (пра стыль, мову). Канцылярскі стыль.
•••
Канцылярскі почырк гл. почырк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́савы в разн. знач. ма́ссовый;
м. часо́піс — ма́ссовый журна́л;
тава́ры ~вага ўжы́тку — това́ры ма́ссового потребле́ния;
~вая вытво́рчасць тра́ктараў — ма́ссовое произво́дство тра́кторов
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уве́зці сов. ввезти́;
у. калёсы ў хлеў — ввезти́ теле́гу в сара́й;
у. з-за мяжы́ тава́ры — ввезти́ из-за грани́цы това́ры
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прадукцы́йны, ‑ая, ‑ае.
1. Плённы. Сумесная праца з’яўляецца куды больш паспяховай (больш прадукцыйнай), чым адзіночная, і дае магчымасць вырабляць тавары значна лягчэй і хутчэй. Ленін.
2. Здольны даваць прадукцыю, ад якога атрымліваюць прадукты жывёлагадоўлі (пра сельскагаспадарчую жывёлу, птушку). Прадукцыйная жывёла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ва́ртасць, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. Каштоўнасць, цана грашовага знака.
Аблігацыя вартасцю ў дзесяць рублёў.
2. Кошт чаго-н. у грашовых адзінках.
Вызначыць в. рэчы.
3. Колькасць грамадска неабходнай працы, затрачанай на вытворчасць тавару і ўвасобленай у гэтым тавары (спец.).
Прыбавачная в.
Спажывецкая в.
Менавая в.
Закон вартасці.
|| прым. ва́ртасны, -ая, -ае (да 3 знач.; спец.).
Вартасныя паказчыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
По́шліна ’мыта; дзяржаўны грашовы збор за тавары, якія ўвозяцца або вывозяцца’ (ТСБМ, Бяльк., Юрч. СНЛ), ст.-бел. пошлина, рус. по́шлина, стараж.-рус. пошьлина ’старажытны звычай’, пошьлъ ’старажытны, спрадвечны, звычайны’, літаральна: чьто пошьло есть (Праабражэнскі, 2, 119). Параўн., аднак: взял мець со собою по нашей пошлине (Пісьмо Рыжскай рады XIII ст.), што, паводле Станкевіча (Зб. тв., 1, 368), значыла ’як мы паслалі, загадалі, па нашаму загаду’, якое трэба выводзіць з пасылаць, слаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
размясці́ць сов.
1. размести́ть, расположи́ть;
р. тава́ры па палі́цах — размести́ть (расположи́ть) това́ры по по́лкам;
2. размести́ть, распредели́ть;
р. заём — размести́ть (распредели́ть) заём
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)