прынцыпо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Звязаны з прынцыпамі, заснаваны на прынцыпах. Прынцыповая розніца. Прынцыповае пытанне. Прынцыповае рашэнне. Прынцыповая спрэчка.
2. Які строга прытрымліваецца прынцыпаў, кіруецца імі ў сваіх паводзінах. Прынцыповая палітыка. Прынцыповы чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парашы́ць, -рашу́, -рэ́шыш, -рэ́шыць; зак., што, на чым і з інф. (разм.).
1. Прыняць якое-н. рашэнне, рашыць.
Парашылі, што трэба ехаць неадкладна.
Ну, на чым вы тут парашылі?
2. Падумаўшы, разважыўшы, прыйсці да якога-н. вываду.
Усё абгледзеўшы, мы парашылі, што нехта ўжо тут быў да нас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напрасі́цца, -рашу́ся, -ро́сішся, -ро́сіцца; зак.
1. Просьбамі і намёкамі дабіцца запрашэння на ўдзел у чым-н.
Н. ў госці.
2. на што. Сваімі паводзінамі выклікаць якія-н. адносіны да сябе.
Н. на камплімент.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узнікнуць, з’явіцца.
Напрасілася рашэнне.
|| незак. напро́швацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ноу-ха́у, нескл., н. (спец.).
1. Незапатэнтаваная навукова-тэхнічная, тэхналагічная, камерцыйная, фінансавая і іншая вынаходка або ідэя, якая з’яўляецца камерцыйнай або службовай тайнай, выкарыстоўваецца ў дзейнасці прадпрыемства і прыносіць даход.
Права на ноу-хау.
Ноу-хау ў вытворчасці мабільных тэлефонаў.
2. перан. Індывідуальнае рашэнне якой-н. праблемы; сакрэт вытворчасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пуцяво́дны, -ая, -ае.
У выразах:
1) пуцяводная зорка —
а) зорка, якая ўказвае напрамак дарогі;
б) перан. пра таго, хто вызначае чый-н. жыццёвы шлях, развіццё дзейнасці (кніжн.).
Ён быў не толькі братам, а і пуцяводнай зоркай усё жыццё;
2) пуцяводная ніць (кніжн.) — тое, што дапамагае знайсці правільны шлях, рашэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наспе́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які паспеў, спелы. Жыта было наспелае, ужо растапырвала каласкі, каб выплакацца зернем. Лобан.
2. перан. Развіцца, дайсці да высокай ступені праяўлення чаго‑н.; стаць надзённым. Наспелае пытанне. Наспелае рашэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расплы́вісты, ‑ая, ‑ае.
1. Які не мае выразных абрысаў. Ужо страцілі свае абрысы верхавіны дубоў і цёмнай расплывістай паласой зліваюцца з небам. Федасеенка.
2. перан. Недастаткова выразны, няпэўны, няясны. Расплывістае рашэнне. Расплывісты адказ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыгаво́р, ‑у, м.
1. Рашэнне суда па якой‑н. справе. Па прыгавору ваеннага трыбунала з .. [Жучкова] знялі афіцэрскія пагоны і накіравалі ў штрафны батальён. Корбан. Пакуль чыталі прыгавор, .. [К. Каліноўскі] спакойна і мужна пазіраў на людскі натоўп. С. Александровіч.
2. Рашэнне, пастанова якой‑н. арганізацыі. Партызаны вынеслі смяротны прыгавор каменданту суседняга мястэчка, нейкаму пану фон Губерту. Краўчанка. // Рашэнне, меркаванне па якому‑н. пытанню; ацэнка чаго‑н. Вось і скончана ўсё: Для пачуццяў маіх Прыгавор ты выносіш суровы... Тарас.
3. звычайна мн. (прыгаво́ры, ‑аў). Словы, якімі суправаджаюць якое‑н. дзеянне. [Жанчына] неяк усміхнулася, ажыла.. і пачала свае старыя прыгаворы нанава. — А вы ў Грыні? Ды і я ж у Грыні. Да сястры сваёй, да Раіны... Пташнікаў. Адтуль [з пакоя] чуліся стогны Ніны, прыгаворы Гарпіны. Галавач.
4. Уст. Варажба, чараўніцтва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апелява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак. і незак.
1. Падаць (падаваць) скаргу ў вышэйшую інстанцыю на рашэнне ніжэйшай.
2. да каго-чаго. Выклікаць (выклікаць) падтрымку, спачуванне і пад. Апеляваць да таварышаў. Апеляваць да грамадскае думкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здага́длівы, ‑ая, ‑ае.
Які лёгка знаходзіць правільнае рашэнне; кемлівы. Заўсёды праніклівыя і здагадлівыя дзяўчаты абвясцілі, што Шапятовіч ажаніўся. Шамякін. Здагадлівы Ёсіп быў недалёка ад праўды. І ён, і Макар уеліся Анісу ў косці. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)