нагэ́тулькі, прысл.
Разм. Тое, што і настолькі. Раптам сярод разнастайных галасоў вылучыўся свіст гарадавіка; ён быў нагэтулькі зычным, што пасажыры абярнуліся ў бок задніх дзвярэй. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спавяда́льня, ‑і, ж.
Памяшканне ў каталіцкай царкве для споведзі. Праз .. акенца спавядальні, ксёндз, распытваючы ў .. [Гушкі] ўсякую нават драбязу, дазнаўся раптам.. што ў яго праваслаўная жонка. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́прамеццю, прысл.
Разм. Імгненна, стрымгалоў. Праімчацца вопрамеццю. □ Раптам самалёт з непамернай вышыні вопрамеццю пачаў падаць на зямлю. Чарот. Вопрамеццю .. [Яўген] кінуўся на вуліцу, і яму стала страшна. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасмугле́лы, ‑ая, ‑ае.
Які стаў смуглым, смуглейшым. Раптам Эдуард паяўляецца ў нас у рэдакцыі, у вайсковым шынялі, падцягнуты, з пасмуглелым тварам, не сказаць, каб вельмі вясёлы. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разру́мзацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Пачаць моцна і доўга румзаць; расплакацца. Каці трэба было неяк супакоіць раненых, а яна, як дзіця малое, раптам сама разрумзалася. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Разм. Тое, што і салавець. — Спаць пара, — раптам скажа гаспадыня. — Дзеці, пайшлі. — І я кажу, годзе вам савець, — грубавата пацвердзіць Іван. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сястры́н, сестрына, сестрыно.
Які належыць сястры (у 1 знач.), уласцівы сястры. Сястрын абавязак. □ І раптам добры жаль ахапіў Майчына сэрца. Яна хутка прайшла ў сястрын пакой. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трасу́ха, ‑і, ДМ ‑сусе, ж.
Абл. Ліхаманка. І тут раптам Даніла ўсхапіўся з ложка. Ён увесь дрыжаў, яго калаціла трасуха. Каліна.
•••
Полька-трасуха — беларускі народны танец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абда́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -дало́; -да́дзены; зак., каго-што.
1. Абліць, абсыпаць, абвеяць адразу вялікай колькасцю чаго-н. з усіх бакоў.
А. гладыш варам.
Халодны вецер абдаў хлопчыка.
2. перан. Ахапіць, авалодаць (пра пачуццё, перажыванне і пад.).
Раптам абдало (безас.) яго нейкай незнаёмаю трывогай.
◊
Як варам абдало (разм.) — аб прыліве крыві да твару, выкліканым хваляваннем, адчуваннем няёмкасці.
|| незак. абдава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́; -даю́ць.
|| звар. абда́цца, -да́мся, -дасі́ся, -да́сца; -дадзі́мся, -дасце́ся, -даду́цца; -да́ўся, -дала́ся, -ло́ся.
|| незак. абдава́цца, -даю́ся, -даёшся, -даёцца; -даёмся, -даяце́ся, -даю́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
найсці́, найду́, но́йдзеш, но́йдзе; найшо́ў, -шла́, -шло́; найдзі́; зак.
1. на каго-што. Ідучы, наступіць на што-н.
Н. на купіну.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), на што. Насунуўшыся, закрыць сабою.
Хмара найшла на сонца.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыйсці ў вялікай колькасці; пранікнуць у якое-н. месца.
Найшло народу на сход.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., на каго. Апанаваць, ахапіць (аб пачуццях).
На яго найшла туга.
5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Настаць, з’явіцца раптам.
Бяда найшла неспадзявана.
|| незак. нахо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)