відаво́чца, ‑цы, м.
Сведка якога‑н. здарэння, падзеі. Мая скарбонка цікавых дробязей, кур’ёзаў зрабіла мяне відавочцам, ды і не відавочцам, а ўдзельнікам хвалюючай жыццёвай гісторыі. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дакуме́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Дзелавая папера, што пацвярджае права на што-н.
Апраўдальны д.
Д. аб адукацыі.
2. Пасведчанне, што пацвярджае асобу прад’яўніка.
Праверка дакументаў.
3. Пісьмовыя помнікі, якія сведчаць пра гістарычныя падзеі.
Старажытнабеларускія граматы — гістарычныя дакументы.
Архіўныя дакументы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апярэ́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго-што.
1. Рухаючыся ў адным напрамку з кім-, чым-н., апынуцца наперадзе, абагнаць.
2. Зрабіць што-н. раней, чым што-н. адбылося.
А. падзеі.
|| незак. апярэ́джваць, -аю, -аеш, -ае і апераджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. апярэ́джанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падзе́я, ‑і, ж.
Здарэнне, выпадак. Падзеі апошніх дзён адышлі дзесь далёка-далёка, як бы іх і не было. Колас. У Міколкавым раннім дзяцінстве было многа падзей, але ці дужа іх ўспомніш усе. Лынькоў. // Тое, што парушае звычайны парадак, нармальную плынь жыцця. Заняткі прайшлі без асаблівых падзей. Гамолка. // Важная, выдатная з’ява, вялікае здарэнне. Гістарычная падзея. Міжнародным падзеі. □ Над Свіслаччу домік Стаў сведкам Вялікіх у свеце падзей. Прыходзька.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палітінфарма́цыя, ‑і, ж.
Паведамленне пра бягучыя палітычныя падзеі ўнутрыдзяржаўнага і міжнароднага жыцця. Звычайна палітінфармацыя праводзілася ў чырвоным кутку — прасторнай зямлянцы, што была на суседству са штабам атрада. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сяміго́ддзе, ‑я, н.
1. Прамежак часу, тэрмін у сем год. План на сямігоддзе.
2. Гадавіна якой‑н. падзеі, што была сем гадоў назад. Сямігоддзе з дня заснавання інстытута.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шасціго́ддзе, ‑я, н.
1. Прамежак часу, тэрмін у шэсць гадоў. Апошняе шасцігоддзе.
2. Гадавіна якой‑н. падзеі, што была шэсць гадоў назад. Шасцігоддзе пераходу на новыя метады працы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
да́та, -ы, ДМ да́це, мн. -ы, дат, ж.
1. Дакладны каляндарны час якой-н. падзеі.
Гістарычныя даты.
Круглая д. (аб юбілеі, дні нараджэння і пад., якія падлічваюцца дзесяцігоддзямі).
2. Памета, якая паказвае час (год, месяц, дзень) напісання дакумента, пісьма, твора і пад.
Пісьмо без даты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзе́янне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Дзейнасць.
План дзеяння.
Баявыя дзеянні.
2. звычайна мн. Учынкі, паводзіны.
Супрацьзаконныя дзеянні.
Самавольныя дзеянні.
3. Работа, функцыянаванне.
Машына ў дзеянні.
4. Падзеі, пра якія ідзе гаворка.
Д. адбываецца ў 15 стагоддзі.
5. Асноўны від матэматычнага вылічэння.
Чатыры дзеянні арыфметыкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аса́дак, -дку, м.
1. Дробныя цвёрдыя часцінкі, якія знаходзяцца ў вадкасці і пасля адстойвання асядаюць на дно і сценкі пасудзіны.
А. у растворы.
2. перан. Цяжкае пачуццё, якое застаецца пасля непрыемнай размовы, падзеі і г.д.
Непрыемны а. на душы.
|| прым. аса́дкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)