Verbum

настро́й, -ю, м.

1. Унутраны, душэўны стан.

Перадсвяточны н.

Узняты н.

2. мн. -і, -яў. Накіраванасць думак, пачуццяў і пад. ў каго-н.

Нездаровыя настроі.

3. Схільнасць, жаданне рабіць што-н.

Не было настрою чытаць.

вы́думаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

1. Прыдумаць тое, чаго не было, сфантазіраваць.

2. Прыдумаць, вынайсці, стварыць.

В. новы апарат.

|| незак. выдумля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е, выду́мваць, -аю, -аеш, -ае і выду́мліваць, -аю, -аеш, -ае.

наба́віць, -ба́ўлю, -ба́віш, -ба́віць; -ба́ўлены; зак., што і чаго.

Прыбавіць, дабавіць звыш таго, што было, што ўстаноўлена.

Н. сто рублёў.

|| незак. набаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. наба́ўка, -і, ДМ -ба́ўцы, мн. -і, -ба́вак, ж.

здага́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

1. Меркаванне, заснаванае на верагоднасці, магчымасці чаго-н.

Ваша з. правільная: так і было.

2. Кемлівасць, здольнасць улоўліваць сутнасць справы (разм.).

У гэтай справе патрэбна з.

ране́й, прысл.

1. гл. рана².

2. Да пэўнага, указанага моманту.

Прыйсці на дзве гадзіны р.

3. У мінулым, да гэтага, да нядаўняга часу.

Р. тут было балота.

4. Спачатку, найперш.

Р. выслухай, а потым гавары.

пры́гаршчы, -аў.

1. Складзеныя разам у выглядзе акругленага ёмішча абедзве далоні так, каб можна было туды чаго-н. насыпаць, наліць.

Падставіць п.

2. Колькасць чаго-н., якая ўмяшчаецца ў складзеныя такім чынам далоні.

Цэлыя п. арэхаў.

сцвярджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. гл. сцвердзіць.

2. што, з дадан. і без дап. Настойліва даводзіць, упэўніваючы ў чым-н.

Старажылы сцвярджаюць, што за вёскай было возера.

Усе сцвярджаюць гэту ісціну.

|| наз. сцвярджэ́нне, -я, н.

васьмёра, -мяры́х, -мяры́м, -мяры́мі, ліч. зб.

Восем.

Ужыв.:

а) з назоўнікамі мужчынскага або агульнага роду, якія абазначаюць асобу.

В. мужчын.

В. гуляк;

б) з асабовымі займеннікамі ў мн.л.

Нас было в.

Чакаем васьмярых;

в) з назоўнікамі мн.л., якія абазначаюць маладых істот.

В. дзяцей.

В. парасят;

г) з множналікавымі назоўнікамі.

В. сутак.

В. саней;

д) з некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць парныя прадметы.

В. вачэй.

В. рукавіц;

е) без назоўнікаў, калі абазначае асоб мужчынскага і жаночага полу.

Іх было в.: тры хлопцы і пяць дзяўчат.

даўно́, прысл.

1. Многа часу таму назад, раней.

Д. гэта было.

2. На працягу доўгага часу.

Ён д. тут жыве.

◊

Даўно б так! — ужыв. пры адабрэнні чыйго-н. учынку.

З давён-даўна — з даўніх часоў.

|| ласк. даўне́нька (разм.).

вымага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. што. Дамагацца чаго-н. шантажом, прымусам, сілай.

В. грошы.

2. чаго, са злуч. «каб» і без дап. Патрабаваць.

В. да сябе ўвагі.

В., каб усё было дакладна выканана.

|| наз. вымага́нне, -я, н.