Verbum

анлайнавы слоўнік

пярэ́сціць¹, -э́шчу, -э́сціш, -э́сціць: незак.

1. што. Рабіць пярэстым, надаваць пярэсты выгляд чаму-н.

Цені ад дрэў пярэсцяць поле.

2. звычайна безас. Пра адчуванне пярэстасці ў вачах.

Аж пярэсціць уваччу ад мільгання тэлеграфных слупоў.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вылучацца сваёй пярэстасцю сярод чаго-н.

На лузе пярэсцяць кветкі.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чым і ад чаго. Быць пярэстым ад чаго-н.

Сцяна пярэсціць афішамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грашы́ць, грашу́, гро́шыш і грашы́ш, грэ́шыць і грашы́ць, грэ́шым і грашы́м, гро́шыце і грашыце́, гро́шаць і граша́ць; незак.

1. Рабіць грэх (у 1 знач.).

Хто спіць, той не г. (прыказка).

2. супраць чаго або чым. Парушаць якія-н. правілы, супярэчыць каму-н.

Г. супраць ісціны.

|| зак. паграшы́ць, -грашу́, -гро́шыш і -грашы́ш, -грэ́шыць і -грашы́ць (да 2 знач.) і саграшы́ць, -грашу́, -грэ́шыш і -грашы́ш, -грэ́шыць і -грашы́ць (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

маскірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., каго-што.

1. Апранаць каго-н. у маскарадны касцюм, надзяваць маску.

2. Рабіць каго-, што-н. нябачным для каго-н.

М. танкі.

М. свой намер (перан.).

|| зак. замаскірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| звар. маскірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; зак. замаскірава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.

|| наз. маскіро́ўка, -і, ДМ -ро́ўцы, ж. (да 2 знач.).

|| прым. маскіро́вачны, -ая, -ае (да 2 знач.).

М. халат.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Надзе́ць ₁ ’апрануць’, ’уздзець’ (Сл. ПЗБ, Бяльк., Пятк.), надзе́цца ’апрануцца’ (Жд. 1). Да дзець (гл.), што звязана з прасл. *děti рознымі семантычнымі пераходамі, у прыватнасці пераход ’рабіць’ — ’адзяваць’ акрамя славянскіх моў прадстаўлены ў літ. dėvė́ti ’насіць адзенне’, англ. to do on ’надзяваць’, асецін. koenyn ’апранаць, надзяваць’ і інш. (Абаеў, ВЯ, 1988, 3, 36). Гл. таксама: Фасмер, 1, 509; Трубачоў, Эт. сл., 4, 229–230.

Надзе́ць ₂ ’нафаршыраваць’ (навагр., З нар. сл., Сцяшк. Сл.), надзява́ць ’начыняць’ (карэл., Шатал.; Жд. 2; ваўк., Сл. ПЗБ), надзяваны ’надзеты’, ’нафаршыраваны, начынены’ (ТС; ашм., гродз., Сл. ПЗБ). Да дзець (гл.), семантычны пераход ’рабіць’ — ’наліваць, насыпаць, напіхваць’ прадстаўлены ў гаворках яшчэ дзеясловам начыні́ць ’нафаршыраваць, напіхаць’ (ад чыніць ’рабіць’), у іншых славянскіх мовах: укр. начини́ти, рус. начини́ть, польск. nadziać, чэш. nadíti, славен. nadeti, серб.-харв. на̀денути, балг. надя́на, макед. надене ’тс’; такім чынам, мяжа паміж арэаламі вытворных ад *děti і *činiti праходзіць праз беларускую моўную тэрыторыю. Паводле Махэка₂ (118), пераходнае значэнне ў гэтым выпадку — ’нацягнуць нешта на нешта, насадзіць, надзець’, гл. надзе́ць ₁.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рабо́тать несов.

1. працава́ць, рабі́ць;

рабо́тать по на́йму працава́ць па на́йме;

рабо́тать над кни́гой працава́ць над кні́гай;

рабо́тать со словарём працава́ць са сло́ўнікам;

рабо́тать в колхо́зе працава́ць (рабі́ць) у калга́се;

парово́зы рабо́тают на не́фти и угле́ параво́зы працу́юць на на́фце і ву́галі;

2. (действовать) дзе́йнічаць, служы́ць;

рука́ не рабо́тает рука́ не дзе́йнічае (не слу́жыць);

◊

рабо́тать над собо́й працава́ць над сабо́й;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́вучыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.

1. з інф. Навучыцца, набыць веды, уменне рабіць што‑н. Вывучыцца гаварыць па-англійску. Вывучыцца плаваць.

2. за каго, на каго і без дап. Набыць спецыяльнасць, стаць адукаваным, закончыць навучанне. Вывучыцца на трактарыста, на інжынера. □ Прайшлі гады. Былы батрак вывучыўся, стаў сакратаром райкома. Шамякін.