Verbum

леге́нда¹, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, леге́нд і -аў, ж.

1. Народнае паэтычнае паданне аб якой-н. гістарычнай падзеі, асобе і інш., што ўспрымаецца як верагоднае.

Сярэдневяковыя легенды.

2. Выдуманы, перабольшаны аповед аб чым-, кім-н., вымысел пра што-н. неверагоднае.

Расказваць легенды аб чым-н.

3. Выдуманыя звесткі пра разведчыка, які выконвае сакрэтнае заданне.

меркава́ць, мярку́ю, мярку́еш, мярку́е; мярку́й; меркава́ны; незак.

1. што і з дадан. Гаварыць, разважаць, абмяркоўваць што-н.

М., як жыць далей.

2. Рабіць якія-н. вывады, дапушчэнні.

М. па-свойму.

3. што і з інф. Мець намер, план.

М. паехаць у вёску.

4. пра каго-што і аб кім-чым. Ацэньваць якім-н. чынам, рабіць заключэнне.

М. аб чалавеку.

разгле́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

1. каго-што. Углядаючыся, агледзець.

Р. мясцовасць.

Р. надпіс.

2. перан. Заўважыць, разабрацца ў кім-, чым-н.

Уменне р. новае.

3. што. Унікнуць, разабраць, абмеркаваць.

Р. заяву.

Р. жыллёвае пытанне.

|| незак. разгляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і разгля́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. разгля́д, -у, М -дзе, м., разгляда́нне, -я, н. і разгля́дванне, -я, н.

разры́ў, -ры́ву, мн. -ры́вы, -ры́ваў, м.

1. гл. разарвацца, разарваць.

2. Месца, дзе што-н. разарвана; прамежак, які ўтварыўся паміж разарванымі часткамі чаго-н.

Знайсці р. провада.

3. Перапынак, прамежак у часе.

4. перан. Адсутнасць адпаведнасці, узгодненасці паміж чым-н.

Р. паміж тэорыяй і практыкай.

5. Поўнае спыненне якіх-н. адносін паміж кім-н.

Балюча перанесці р. з сябрам.

рызыкава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; незак.

1. Ісці на рызыку, рабіць рызыкоўны ўчынак.

Ён не баіцца р.

2. кім-чым. Падвяргаць каго-, чаго-н. рызыцы (у 1 знач.).

Р. жыццём.

3. з інф. Ісці на ўчынак, звязаны з магчымымі непрыемнасцямі.

Р. заблудзіцца ў лесе.

|| аднакр. рызыкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1 і 2 знач.).

спрача́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Весці спрэчкі (у 1 знач.); сварыцца.

Дзядзькі спрачаліся не на жарт.

2. Аспрэчваць права на валоданне чым-н.

С. за кватэру.

3. перан. Супраціўляцца чаму-н., змагацца з кім-н.

С. з нягодамі і нястачамі.

4. Выступаць у спрэчках (у 4 знач.).

|| зак. паспрача́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1, 3 і 4 знач.).

старэ́йшы, -ая, -ае.

1. Якому больш гадоў у параўнанні з кім-н.; самы дарослы сярод каго-н.

С. сын.

Старэйшая ў сям’і.

2. старэ́йшы, -ага, мн. -ыя, -ых, м. (у знач. наз.). Дарослы.

Старэйшых павінны слухаць меншыя.

3. Які даўно ўтварыўся, узнік.

Старэйшая школа горада.

4. Які стаіць вышэй за іншых па званні, пасадзе, службовым становішчы.

С. па званні.

сусе́д, -а, М -дзе, мн. сусе́дзі, -дзяў і (з ліч. 2, 3, 4) сусе́ды, -даў, м.

Чалавек, які жыве блізка, побач з кім-н. або займае месца, бліжэйшае да каго-н.

С. па пад’ездзе.

С. па купэ.

С. па палаце.

|| ж. сусе́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак.

|| прым. сусе́дскі, -ая, -ае (да 1 знач.).