аблі́пнуць, -ну, -неш, -не; -лі́п, -пла; -ні́; зак.
1. Пакрыцца з усіх бакоў чым-н. ліпкім.
Калёсы абліплі глінай.
2. Шчыльна прыстаць, прыліпнуць на чым-н.
Пад дажджом сукенка абліпла на целе.
|| незак. абліпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скі́снуць, -ну, -неш, -не; скіс, -сла; -ні; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць кіслым; пракіснуць.
Суп скіс.
2. перан. Зрабіцца вялым, сумным, страціць упэўненасць (разм.).
Скісла ад такіх навін.
|| незак. скіса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тра́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).
1. Моцна, з сілай стукнуць каго-, што-н. або чым-н.
Т. кулаком па спіне.
2. Выстраліць; забіць, застрэліць.
Т. з вінтоўкі.
Трахнулі двух ваўкоў.
|| незак. тра́хаць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ту́паць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. Стукаць, біць нагой (нагамі) аб зямлю, падлогу і пад.
Т. нагамі.
2. Хадзіць (разм.).
Маці тупала каля печы.
|| аднакр. ту́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1 знач.).
|| наз. ту́панне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
убу́хаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што і чаго (разм.).
Усыпаць, уліць, укласці куды-н. у вялікай колькасці.
У. многа гною ў глебу.
Столькі грошай убухалі за мэблю (перан.: патрацілі).
|| аднакр. убу́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
свабо́дны, -ая, -ае.
1. Які карыстаецца свабодай, валодае незалежнасцю, суверэнны.
Свабодныя рэспублікі.
2. Незалежны, не звязаны ні з кім якімі-н. абавязкамі, адносінамі.
С. перакладчык.
С. мастак.
3. Які не ведае перашкод, абмежаванняў, не абмежаваны пэўнымі нормамі.
Рашучыя свабодныя паводзіны.
Свабодныя адносіны.
4. Які працякае, адбываецца лёгка, без замінак.
Свабоднае дыханне.
Свабодныя рухі рукамі.
Свабодна (прысл.) гаварыць на кітайскай мове.
5. Нікім або нічым не заняты; вольны.
Свабоднае месца ў партэры.
Свабодныя рукі (нічым не занятыя).
6. Не цесны.
Свабоднае паліто.
7. Прасторны, раскошны.
У тэатры прыгожа і свабодна (прысл.).
8. разм. Які не знаходзіцца ў дадзены момант у карыстанні.
Пакой с.
Свабодныя грошы.
9. Які ні да чаго не прымацаваны, ні з чым не злучаны.
С. канец ланцуга.
|| наз. свабо́днасць, -і, ж. (да 1, 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Гламазда́ ’расцяпа’ (БРС), ’нехлямяжы’ (Касп.), ’бесталковы чалавек’, ’бесталкоўшчына’ (Нас.), ’няўмека’ (Сцяшк. МГ), глымызда́ ’гламазда, няварты чалавек, лішні ў хаце’ (Бяльк.). Вельмі цёмнае слова. Няма дакладных адпаведнасцей ні ў рус., ні ва ўкр. мовах. Можна, аднак, параўнаць з серб.-харв. glamàzati ’гаварыць багата і не да ладу; абдурваць’, чэш. hlomoziti ’шумець, крычаць’ (гэтыя словы Слаўскі, 1, 281, лічыць гукапераймальнымі і роднаснымі польск. glamać). Вытворныя: гламаздзе́нь ’бесталковы мужчына’ (Нас.), гламаздзі́ць ’набіваць галаву, забіваць бакі; навальваць адно на другое’ (Нас.). Параўн. яшчэ гламава́ты. Падрабязны агляд слав. матэрыялу (у тым ліку і ўласныя імёны тыпу ст.-рус. Гломазда) і спробу этымалогіі дае Трубачоў, Эт. сл., 6, 137–138.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
верць, выкл. у знач. вык.
Ужываецца паводле знач. дзеясл. вярцець — вярцецца, павярнуць — павярнуцца.
•••
Хоць круць-верць, хоць верць-круць — як ні рабі, няма выхаду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вымята́цца, ‑аецца; незак.
1. Разм. груб. Выходзіць, выбірацца прэч. [Дырэктар:] — Вымятайцеся зараз жа, каб я вас ні аднаго не бачыў! Пестрак.
2. Зал. да вымятаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
леснічо́ўна, ‑ы, ж.
Тое, што і леснікоўна. У леснічоўцы — леснічоўна. Бацькі якраз на кірмашы! Ноч нахапілася раптоўна. Яна і ён. І ні душы. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)