пе́ршынец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. Першае, старэйшае дзіця.

2. перан., чаго або які. Тое, што з’явілася, створана першым па часе (высок.).

Наваполацкі нафтаперапрацоўчы завод — п.

Беларусі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пладаві́ты, -ая, -ае.

1. Які хутка размнажаецца, нараджае вялікае патомства.

Трусы вельмі пладавітыя.

2. перан. Які многа піша, напісаў многа твораў, даследаванняў.

П. пісьменнік.

|| наз. пладаві́тасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пра́га, -і, ДМ пра́зе, ж.

1. Жаданне, патрэбнасць піць, смага.

П. піць.

2. перан., чаго і да чаго. Моцнае, палкае жаданне чаго-н. (высок.).

П. да ведаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рысь², -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

Драпежная млекакормячая жывёліна сямейства кашэчых з незвычайна вострым зрокам.

|| прым. рысі́ны, -ая, -ае.

Рысіныя вочы (таксама перан.: вострыя, злыя, пранізлівыя).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

са́льны, -ая, -ае.

1. гл. сала.

2. Які стаў тлустым, блішчастым ад сала, забруджаны салам.

Сальная барада.

3. перан. Непрыстойны, грубы, цынічны.

С. анекдот.

|| наз. са́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

самабічава́нне, -я, н. (кніжн.).

1. Прычыненне сабе фізічных пакут, выкліканае рэлігійным фанатызмам.

2. перан. Суровае асуджэнне сябе, сваіх памылак, паводзін і ўчынкаў у выніку ўсведамлення іх нікчэмнасці, агіднасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сентымента́льнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Быць сентыментальным (у 2 знач.).

2. перан., з кім. Абыходзіцца з кім-н. празмерна мякка, паблажліва.

Не сентыментальнічай з гэтым гультаём!

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скамяне́лы, -ая, -ае.

1. Які ператварыўся ў камень.

Скамянелае карэнне сасны.

2. перан. Нерухомы, застылы, безжыццёвы, абыякавы.

С. позірк.

С. твар.

|| наз. скамяне́ласць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

міно́р, -у, м.

1. Музычны лад, акорд якога грунтуецца на малой тэрцыі (спец.).

2. перан. Сумны, прыгнечаны настрой (разм.).

Быць у міноры.

|| прым. міно́рны, -ая, -ае.

М. настрой.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мянці́ць, мянчу́, ме́нціш, ме́нціць; ме́нчаны; незак.

1. што. Вастрыць мянташкай.

М. касу.

2. перан., што, чым і без дап. Гаварыць многа і без толку; лапатаць (разм.).

М. языком.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)