светаба́чанне, ‑я, н.
Кніжн. Погляд на жыццё, навакольны свет. У літаратуру прыходзіць цэлы шэраг таленавітых паэтаў і празаікаў са сваім, адметным светабачаннем, сваім грамадзянскім пафасам. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пато́п, -у, м.
1. Паводле біблейскай легенды: паводка, якая за грахі людзей затапіла нібыта ўсю Зямлю.
Сусветны п.
Пасля нас хоць п.! (каб толькі нам было добра; неадабр.).
2. Разводдзе, паводка; пра многа разлітай вады дзе-н. (разм., жарт.).
У нізінах вясною — цэлы п.
Што тут за п. у вас у хаце?
|| прым. пато́пны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
увалі́цца¹, увалю́ся, ува́лішся, ува́ліцца; зак.
1. у што. Упасці ўнутр чаго-н.
У. ў сажалку.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць упалым.
Шчокі ўваліліся.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Абрушыцца ўнутр чаго-н. (разм.).
Увалілася страха гумна.
4. Увайсці з шумам, цяжка (разм.).
У хату ўваліўся цэлы натоўп.
|| незак. ува́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гасці́ць, гашчу, госціш, госціць; незак.
Жыць некаторы час дзе‑н. у якасці госця. Цэлы тыдзень гасціў у таварыша на дачы. // Быць, знаходзіцца ў гасцях. Гасціць у брата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
му́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Разм. Ласкавая назва кошкі. Цыля трымала ў хаце цэлы каціны гадавальнік — аж шэсць, самай рознай масці мурак. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папрапіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм. Прапіць усё, многае або ўсіх, многіх. [Грында:] — У Мінску цэлы квартал дамоў у .. [майго бацькі] быў. Ды сніўся.. папрапіваў усе дамы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сябро́ўства, ‑а, н.
Адносіны паміж кім‑н., якія грунтуюцца на духоўнай блізкасці, агульнасці інтэрэсаў, узаемнай прыхільнасці і пад. Сяброўства з Вікай адкрыла .. [Лаўрыку] цэлы свет новых радасцей. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тура́, ‑ы, ж.
Разм. Шахматная фігура, якая мае форму вежы; ладдзя 2. Каля каробкі пажарнага дэпо з вежаю, што нагадвала шахматную туру, размясціўся цэлы партызанскі лагер. Карпаў.
[Фр. tour ад лац. turris — вежа.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пранасі́цца сов., в разн. знач. проноси́ться;
~сі́ліся бо́ты — проноси́лись сапоги́;
п. з прае́ктам цэ́лы ме́сяц — проноси́ться с прое́ктом це́лый ме́сяц
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
задля́кацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Абл. Надоўга затрымацца дзе‑н. (загаварыўшыся або па іншых прычынах). — А няхай яго... Задлякаўся ды прасядзеў цэлы адвячорак, — сказаў Баранок, беручы плуг. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)