дзяржа́к, дзержака, м.
Разм. Тое, што і дзяржанне. Жвір быў сухі, лёгкі, рыдлёўка ўразалася ў яго па самы дзяржак. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адра́зу, прысл.
1. Зараз жа, у той самы момант, неадкладна.
Набегаўшыся, сынок а. засынае.
2. Адначасова.
Людзі выйшлі а. з усіх хат.
3. Непасрэдна за чым-н.
А. за хатай малады сад.
4. За адзін раз, з першага разу.
Як усё зрабіць а.?
5. З самага пачатку.
Чалавек а. спадабаўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бас, -а і -у, мн. басы́, -о́ў, м.
1. -у. Самы нізкі мужчынскі голас.
2. -а. Спявак з такім голасам.
Густы б.
3. -а. Агульная назва музычных інструментаў нізкага рэгістра.
4. толькі мн. Струны або клавішы музычнага інструмента, якія адзываюцца нізкім гукам.
Націснуць на басы.
|| прым. басо́вы, -ая, -ае.
Басовая партыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Насампе́рад ’перш за ўсё, у першую чаргу’ (Гарэц., Др.), укр. насампере́д ’тс’. З на + са́м(ы) + пе́рад, параўн. на са́мы кане́ц ’напаследак, у канцы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мале́нечкі, ‑ая, ‑ае.
Вельмі маленькі. Нават маленечкі Паўлюк Рылка, самы меншы ў школе, горда нёс рыдлёўку, згінаючыся ад яе цяжару. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́ка, ‑і, м.
Абл. Умелец, знаток якой‑н. справы. Сцёпка Ляўшун у гэтых справах быў самы дока ва ўсім сяле. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вінарка ’бутэлька для віна’ (КТС) утворана ад лексемы віна́рня ’вінны пограб’; ’вінная крама’. Суф. ‑ка той самы, што і ў лексем бутэлька (гл.), мане́рка ’біклага’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
надве́чар, прысл.
Пад самы вечар; падвечар. Вярнуліся [Рудчанка і Ярмоленка] толькі надвечар, амаль перад самым заходам сонца. Сіўцоў. Надвечар надвор’е схмурнела, і вецер аціх. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрыцыя́т, ‑у, М ‑цыяце, м.
Гіст. Вышэйшы і самы багаты слой грамадства ў сярэдневяковых гарадах Заходняй Еўропы, у руках якога канцэнтравалася ўлада.
[Лац. patriciatus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́ўдра, ‑ы, ж.
Пасцельная рэч, якой накрываюцца. Шарсцяная коўдра. □ Накрыўшыся з галавою коўдрай, спаў самы меншы пляменнік Якуб, найлепшы дзядзькаў прыяцель. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)