спадаба́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак., каму.

1. Выклікаць пачуццё сімпатыі да сябе. Валерыю Урублеўскаму дзядзька Рыгор спадабаўся з першага знаёмства. Якімовіч. Неабходна было абавязкова спадабацца гаспадару, паказаць сябе з найлепшага боку. Гамолка. // Выклікаць схільнасць (у асоб іншага полу). Учора Шэвель казаў мне, што пляменніку яго ты спадабалася больш ад усіх дзяўчат. Лынькоў. Ужо другі год, як Зоська спадабалася Макару. Бядуля.

2. Прыйсціся па густу каму‑н. Жанчына збоку наглядала за сваім госцем, шчаслівая, што яму абед спадабаўся. Гурскі. Афіцэру спадабалася Вайтовічава прапанова. Пальчэўскі. Прафесія фотакарэспандэнта .. [Мельнікаву] вельмі спадабалася. Васілёнак. // Пакінуць добрае ўражанне. Можа якраз не заганарыцца, падыдзе і спытае, ці спадабалася яго песня? Гроднеў. // безас., з інф. Атрымаць задавальненне ад чаго‑н. Маладому вераб’ю, што не меў яшчэ і года, спадабалася начаваць у ластаўчыным гняздзе. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

збіра́ць несов.

1. в разн. знач. собира́ть; (в одном месте — ещё) сосредото́чивать; (организовывать — ещё) скола́чивать; (требовать — ещё) взы́скивать; взима́ть; (в дорогу — ещё) снаряжа́ть; (рассыпавшееся на полу — ещё) подбира́ть;

2. (деньги, материалы и т.п.) копи́ть, ска́пливать, сберега́ть, прика́пливать, нака́пливать;

3. (урожай) убира́ть, собира́ть;

4. снима́ть;

1-4 см. сабра́ць;

◊ хоць іго́лкі збіра́й — хоть иго́лки собира́й;

з. кускі́ — собира́ть куски́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

захіну́ць сов.

1. запахну́ть;

з. крысо́ паліто́ — запахну́ть полу́ пальто́;

2. (дёрнув, закрыть) задёрнуть, запахну́ть;

з. фіра́нку — задёрнуть (запахну́ть) занаве́ску;

3. (кутая, закрыть) заку́тать; уку́тать, заверну́ть;

з. у кажу́х — заку́тать (уку́тать, заверну́ть) в тулу́п (полушу́бок);

4. загну́ть, заверну́ть;

з. край ко́ўдры — загну́ть (заверну́ть) край одея́ла;

5. перен. (закрыть тонким покровом) оку́тать, задёрнуть;

тума́н ~ну́ў бе́раг рэ́чкі — тума́н оку́тал (задёрнул) бе́рег ре́чки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

загарну́ць сов.

1. (что-л. сыпучее) загрести́;

з. по́пел — загрести́ золу́;

2. (у што) заверну́ть, обверну́ть (чем), оберну́ть (чем);

з. хлеб у папе́ру — заверну́ть хлеб в бума́гу;

з. пля́шку ў ху́стку — заверну́ть буты́лку в плато́к;

3. закры́ть;

з. кні́гу — закры́ть кни́гу;

4. (загнуть край ткани) заверну́ть;

з. крысо́ во́праткі — заверну́ть полу́ оде́жды;

5. засы́пать; (семена) заде́лать;

з. зямлёю — засы́пать землёй

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ла́зіць несов., в разн. знач. ла́зить, ла́зать; (ползать — ещё) прост. ело́зить;

л. па дрэ́вах — ла́зить (ла́зать) по дере́вьям;

л. у акно́ — ла́зить в окно́;

л. у кішэ́нь — ла́зить в карма́н;

л. у чужу́ю кватэ́ру — ла́зить в чужу́ю кварти́ру;

дзіця́ ла́зіла па падло́зе — ребёнок ла́зил (ело́зил) по́ полу;

◊ па сло́ва ў кішэ́нь не ла́зіць — за сло́вом в карма́н не ле́зет;

л. па чужы́х кішэ́нях — ла́зить по чужи́м карма́нам

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

змяні́ць сов.

1. (сделать иным) измени́ть; преобрази́ть;

з. зне́шні вы́гляд — измени́ть вне́шний вид;

2. (заступить чьё-л. место) смени́ть;

з. вартаво́га — смени́ть часово́го;

вясну́ ~ні́ла ле́та — весну́ смени́ло ле́то;

3. смени́ть, перемени́ть;

з. рабо́ту — смени́ть (перемени́ть) рабо́ту;

з. не́калькі до́шак у падло́зе — смени́ть (перемени́ть) не́сколько до́сок в полу́;

◊ з. гнеў на мі́ласць — смени́ть гнев на ми́лость;

з. тон — смени́ть тон;

з. пласці́нку — смени́ть пласти́нку

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

отверну́ть сов.

1. (отвинтить) адкруці́ць, мног. паадкру́чваць;

отверну́ть га́йку адкруці́ць га́йку;

отверну́ть кран адкруці́ць кран;

2. (отломить) разг. адкруці́ць, мног. паадкру́чваць, адлама́ць, мног. паадло́мліваць, паадло́мваць;

отверну́ть ку́кле ру́ку адкруці́ць (адлама́ць) ля́льцы руку́;

3. (повернуть в сторону) адвярну́ць, мног. паадваро́чваць;

отверну́ть лицо́ (от кого-л.) адвярну́ць твар (ад каго-небудзь);

4. (откинуть) адхілі́ць, мног. паадхіля́ць, адхіну́ць, мног. паадхіна́ць;

отверну́ть полу́ шу́бы адхілі́ць крысо́ фу́тра;

отверну́ть одея́ло адхілі́ць (адхіну́ць) ко́ўдру;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

палюбі́ць, ‑люблю, ‑любіш, ‑любіць; зак., каго-што.

1. Адчуць любоў да асобы другога полу; пакахаць. [Настаўнік:] — Чаму не сказаць.. [Ядвісі], што я так шчыра і моцна палюбіў яе? Колас. [Анісся:] — Любіла яго? Любіла.. Ды і не разбярэш, часам, за што палюбіш чалавека... Лынькоў.

2. Адчуць глыбокую прыязнасць да каго‑, чаго‑н., стаць адданым каму‑, чаму‑н. За тыя некалькі дзён, што пражыў у Саўкі, Язэп прывык да Стракача, нават палюбіў яго. Якімовіч. Нахмураны і сур’ёзны хадзіў Сцёпка каля будынка рабфака. Зжыўся з ім, палюбіў яго. Колас.

3. і з дадан. сказам. Адчуць схільнасць, цягу да чаго‑н.; упадабаць што‑н. Палюбіць жывапіс. □ Паступіў [Ермакоў у артвучылішча] і хутка палюбіў артылерыю. З той пары ён гаварыў, што «бога вайны» не прамяняе ні на што. Мележ. Кожную вольную часіну я пачаў прападаць толькі на рацэ. Я палюбіў начлегі ля Дняпра. Лупсякоў. [Ладынін:] — Будзеш і ты шукаць людзей, а то ты палюбіў, каб толькі цябе шукалі. Шамякін. // Адчуць задавальненне ад сузірання чаго‑н., адчуць замілаванне да чаго‑н. Я горы палюбіў, з якімі Калісьці Лермантаў дружыў. Смагаровіч. Я палюбіў гасцінны горад Вільнюс, Як родны дом, як Мінск, дзе я жыву. Гілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

урэ́заць сов.

1. прям., перен. уре́зать;

у. крысо́ — уре́зать полу́;

у. расхо́ды — уре́зать расхо́ды;

2. вре́зать, вста́вить;

у. замо́к у дзве́ры — вре́зать (вста́вить) замо́к в дверь;

3. разг. наре́зать; отре́зать (немного);

у. хле́ба — отре́зать хлеба;

4. разг. (о музыке) гря́нуть;

у. по́льку — гря́нуть по́льку;

5. прост. (сделать или сказать что-л. неожиданное) отколо́ть;

6. прост. груб. сма́зать, уда́рить;

у. па тва́ры — сма́зать (уда́рить) по лицу́;

◊ у. шту́ку — отколо́ть но́мер; отмочи́ть шту́ку

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кача́цца несов.

1. ката́ться;

мя́чык кача́ецца па падло́зе — мяч ката́ется по́ полу;

2. (с боку на бок) ката́ться, валя́ться;

к. ў траве́ — ката́ться (валя́ться) в траве́;

3. разг. (лежать без дела) валя́ться;

к. ў ло́жку — валя́ться в крова́ти;

4. (опрокидываться) па́дать, вали́ться;

к. ад ве́тру — па́дать (вали́ться) от ве́тра;

5. страд. ката́ться; кача́ться; валя́ться; опроки́дываться, вали́ться; см. кача́ць;

◊ к. з ро́гату — ката́ться со́ смеху;

к. (з) жывато́м — ката́ться от бо́ли в животе́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)