нія́каваты, ‑ая, ‑ае.

Разм. Няёмкі. Ніякаватае становішча. □ Адышоў [Васіль ад свайго станка] з болем на душы і з такім ніякаватым адчуваннем, нібы пакінуў таварыша ў бядзе. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́стырскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пастыра, належыць пастыру. Гукі бяроставай пастырскай трубы, нібы спевы паляўнічага ражка, зычна разліваліся ў бары. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

першаступе́нны, ‑ая, ‑ае.

Найважнейшы, галоўны; першарадны. Пісар сядзеў усё ў той жа постаці надзвычай сур’ёзнага чалавека, нібы ён ратаваў першаступенныя пытанні часу. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адда́ленасць, ‑і, ж.

Знаходжанне на далёкай адлегласці ад каго‑, чаго‑н. Аддаленасць ад мора. □ Плыве.. [касцёльны звон] прыглушанымі гукамі, нібы з аддаленасці сівых вякоў. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запабяга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Абл. Дагаджаць, прыслужвацца, дабіваючыся чыёй‑н. прыхільнасць падтрымкі. Запабягаць перад начальствам. □ Згінаюцца, запабягаюць, — нібы перад імі гасподзь. Сіпакоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уначы́, прысл.

Тое, што і уночы. Уначы чуліся нейкія гукі, тупат, нібы грукат, але змораныя людзі нічога не чулі і праспалі спакойна. Маўр.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ціп-ці́п, выкл.

Вокліч, якім падзываюць курэй. Прытоіцца [хітрун] за плотам, нібы цень, І ціхенька курэй прыманьвае з гарода: «Ціп-ціп! Ціп-ціп!» Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

што², злуч.

1. Далучае даданы сказ да галоўнага.

Крыўдна, што я гэтага не змог зрабіць.

Такі шум, што можна аглухнуць.

Назбіралі так мала ягад, што і варэнне не зварыш.

2. Як, чым, нібы.

Спіць што мёртвы.

3. з часціцай «ні» або без яе. Указвае, што сказанае ў галоўным сказе адносіцца да кожнага моманту, месца, да кожнай з’явы і пад., названых у даданым.

Што край, то абычай (прыказка).

4. 3 паўторам — указвае на раўнапраўе, аднолькавасць, роўнасць у адносінах да чаго-н.

Што ён паедзе, што я — адно і тое ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

някра́нуты, ‑ая, ‑ае.

Такі, якога не краналі. Нібы памытая бялізна, Сняжок някрануты рыпіць. Макаль. Дом быў зусім някрануты [снарадамі], толькі без шыб у вокнах. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўадкры́ты, ‑ая, ‑ае.

Не зусім адкрыты, прыадкрыты. Абхапіўшы рукамі маладую сасоначку, .. [Ніна] стаяла з паўадкрытымі вуснамі і ўважліва глядзела на мяне, нібы чагосьці чакала... Шашкоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)