◎ Лама́ш 1 ’стары нож’, ’тупы, малапрыгодны прадмет’ (дзярж., Нар. сл.) — адназоўнікавае ўтварэнне з суф. -аёь. Да лом (гл.).

◎ Ламаш 2 ’лайдак’ (шчуч., Сл. паўн.-зах.), чэш. lamać ’гультай’. Відавочна, балтызм (параўн. літ. lamažas ’неахайны’, lämazis ’тс’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

заткну́ць сов., в разн. знач. заткну́ть; (пробкой — ещё) заку́порить, уку́порить;

з. нож за халя́ву — заткну́ть нож за голени́ще;

з. бутэ́льку — заткну́ть (заку́порить, уку́порить) буты́лку;

з. шчы́ліну — заткну́ть щель;

◊ з. дзі́рку — заткну́ть дыру́;

з. рот (го́рла) — заткну́ть рот (го́рло);

з. за по́яс — (каго) заткну́ть за по́яс (кого)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

точёный прил.

1. (выточенный) то́чаны, вы́тачаны;

точёные но́жки сто́лика то́чаныя (вы́тачаныя) но́жкі сто́ліка;

точёные изде́лия то́чаныя (вы́тачаныя) вы́рабы;

2. (острый, наточенный) во́страны, наво́страны; (на точиле) то́чаны, нато́чаны;

точёный нож наво́страны (нато́чаны) нож;

3. (изящный, тонкий) то́чаны, вы́тачаны, прыго́жы;

точёный лоб прыго́жы (то́чаны, вы́тачаны) лоб.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разразны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае разрэз (у 2 знач.). Разразны каўнер.

2. Які складаецца з разрэзаных частак, кавалкаў. Разразная спінка паліто. □ У шафе запаслівага Паўла Данілавіча знайшлася разразная азбука, па якой вучыўся і я сам. Якімовіч.

3. Прызначаны для разразання, разрэзвання. Разразны нож.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

склада́ны, -ая, -ае.

1. Які складаецца з некалькіх частак, разнастайны па складзе частак і сувязей паміж імі.

Складанае рэчыва.

С. сказ.

2. Цяжкі для разумення, ажыццяўлення і пад.

Складаная матэматычная задача.

Складанае становішча.

Складаная аперацыя.

3. Які спалучае ў сабе розныя, часта супярэчлівыя бакі, рысы (пра характар і пад.).

Складаныя пачуцці і думкі.

4. Які можна складваць дзякуючы рухомаму злучэнню частак.

С. нож.

Складанае крэсла.

|| наз. склада́насць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

залама́ць сов.

1. в разн. знач. заломи́ть;

з. галі́нку — заломи́ть ве́точку;

2. (воткнув, обломать) слома́ть;

~ма́ў нож у дрэ́ве — слома́л нож, завя́зший в де́реве;

3. (о болезненном ощущении) нача́ть ломи́ть;

~мі́ла ў кале́нях — на́чало ломи́ть в коле́нях;

◊ з. ру́кі — заломи́ть ру́ки;

з. ша́пку — заломи́ть ша́пку;

з. цану́ — заломи́ть це́ну

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Сцізо́рык ’невялікі складаны кішэнны нож’ (ТСБМ, Шн. 2, Сержп.), сцызо́рык ’тс’ (Мядзв.), сузо́рак ’тс’ (Касп.), слюзо́рык (Шымк. Собр.), цызо́рык ’тс’ (Некр. і Байк.). З польск. scyzoryk < лац. scisorium < scindere ’краіць’ з суфіксам ‑yk, як у nożyk ’ножык’; гл. Брукнер, 483–484.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

по́хва, ‑ы, ж.

1. Уваходная частка жаночых палавых органаў.

2. Ніжняя частка ліста, якая ў выглядзе трубкі ахоплівае сцябло ў некаторых раслін.

3. Тое, што і ножны ​1. [Тапурыя] выняў з похвы і заткнуў за пояс нож. Самуйлёнак. [Мікола] выцягнуў з похвы фінку, адкрыў бляшанку кансерваў, адрэзаў хлеба. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ске́міць, ‑млю, ‑міш, ‑міць; зак., без дап. і (радзей) што.

Разм. Зразумець, разабрацца, сцяміць. Пятрок бы нож пачуў у сэрцы І скеміў зразу, ў чым тут справа. Колас. Я неяк не скеміў спачатку, куды Рыгор вядзе гаворку, але даходзіць яснасці і перапытваць у яго не пасмеў. Адамчык.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сапо́жный

1. шаве́цкі;

сапо́жная мастерска́я шаве́цкая майстэ́рня;

сапо́жный ма́стер шаве́ц;

сапо́жное ремесло́ шаве́цтва (шаве́цкае рамяство́);

сапо́жный нож шаве́цкі нож;

2. (служащий для сапог) для бо́таў, на бо́ты;

сапо́жная мазь (ва́кса) мазь (ва́кса) для бо́таў (абу́тку);

сапо́жный това́р тава́р на бо́ты;

сапо́жная щётка шчо́тка для бо́таў (абу́тку).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)