поджима́ть несов.
1. (ноги) падку́рчваць, падгіна́ць; (хвост) падціска́ць, падку́рчваць, падту́льваць; (губы) сціска́ць, сту́льваць, сціна́ць;
2. (прижимать) разг. прыціска́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сасма́глы, ‑ая, ‑ае.
1. Зняможаны, змучаны ад смагі, гарачыні. [Хлопцы] прышкандыбалі дадому змучаныя і сасмаглыя. Ваданосаў. Пап’е сасмаглы падарожнік, Асушыць конь сваё карыта, А восень агалосіць пожні Птушыным развітальным крыкам. Вітка.
2. Перасохлы (пра губы, горла, рот). [Яўхім] выцер пачарнелыя, сасмаглыя губы, зморана супакоіў: — Духата. Мележ. // Вялы ад недахопу вільгаці (пра траву і пад.). Сасмаглыя пасевы з неба Адразу ўбачыла яна [навальніца] І прагрымела: — Дождж ім трэба, Жаўцее лён і збажына! Смагаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стулі́ць, стулю, стуліш, стуліць; зак., што.
1. Шчыльна сціснуць, заплюшчыць (пра губы, вочы і пад.). — Папала мне з-за цябе, таварыш Сучок, — сказаў Журавінка і губы стуліў. Лобан. Сінічкін стуліў вочы, нібы хочучы падрамаць, і тут перад вачыма раскінулася пясчанае поле, а на ім — лён, неабдымныя прасторы лёну, а пасля — бульба, кармавая морква, буракі. Пестрак.
2. Звесці, злучыць разам. Сафрон стуліў гармонік, ён раўнуў усімі галасамі апошні раз і сціх! Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перасо́хлы, ‑ая, ‑ае.
1. Празмерна сухі. Перасохлае сена. Перасохлыя губы. □ На перасохлым дарожным пяску пад дубамі непарушна ляжалі .. чорныя цені. Галавач.
2. Які стаў бязводным. Перасохлая рачулка. Перасохлы лужок.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нама́заць сов.
1. в разн. знач. нама́зать;
н. хлеб ма́слам — нама́зать хлеб ма́слом;
н. на стале́ — нама́зать на столе́;
не напіса́ў, а ~заў — не написа́л, а нама́зал;
н. гу́бы пама́дай — нама́зать гу́бы пома́дой;
2. подма́зать;
н. ко́лы — подма́зать колёса
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
марафе́т, ‑у, М ‑феце, м.
Разм. У выразе: наводзіць марафет — прыхарошвацца, прыводзіць у парадак свой знешні выгляд (прычоску, бровы, губы і пад.). // Падчышчаць, упрыгожваць што‑н. (кватэру, горад і пад.).
[Тур. marifet — майстэрства, спрыт.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трэ́снуты, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які трэснуў, з трэшчынай. [Яўсей] усміхнуўся, з трэснутай губы прасачылася кроў, падбітае вока заплыло пухлінай. Паўлаў.
2. перан. Надтрэснуты (пра голас). — Спрабуйце! — сказаў трэснутым голасам [Прыстром]. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тпру́нні экспр. ’губы’ (Бяльк.). Утворана на аснове гукапераймання (імітатыва), што перадае змыканне губ. Параўн. ні тпру, ні мя, ні божа імя — гавораць, калі хтосьці запнецца ў час апавядання (Федар. 4).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Віслагу́бец ’чалавек з тоўстымі абвіслымі губамі’ (глус., Янк. Мат.). Да ві́слы (гл.) і губы + суф. ‑ец (< ‑ьcь). Сюды ж віслагу́бы і віслагу́буй (Янк. Мат.). Канчатак ‑уй — тыповы палескі пераход ы → у.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абкі́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1. каго-што. Кідаючы, пакрыць каго-, што-н., абсыпаць.
А. дрэва зямлёй.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Пакрыць высыпкай.
Губы абкідала (безас.).
3. што. Абшыць краі тканіны.
А. петлі ў кашулі.
|| незак. абкіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і абкі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абкіда́нне, -я, н. і абкі́дванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)