аса́да I ж. наса́дка;
а. сяке́ры — наса́дка топора́
аса́да II ж., воен. оса́да;
а. го́рада — оса́да го́рода
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Муслі́н ’тонкая баваўняная ці шаўковая тканіна палатнянага перапляцення’ (ТСБМ), браг. мусліноўка ’шарсцяная хустка’ (Мат. Гом.), мысліноўка ’сітцавая хустка з кветкамі’ (Сцяц.). З польск. muślin (ці з рус. муслин), якія з франц. mousseline ці з ням. Musselin ’тонкая тканіна’ ад назвы горада Мосул, што на рацэ Тыгр (Фасмер, 3, 16). Ад гэтай назвы горада паходзіць і ст.-бел. муселбесъ, масалбасъ, мусалбасъ ’баваўняная падкладка’ (< асм.-тур. Mosul і bez ’палатно’) (Булыка, Лекс. запазыч., 114; Рабаданава, БЛ, 21, 54).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пуці́нка ’сорт яблыні, якая дае зялёныя кісла-салодкія яблыкі, і яе плады’ (ТСБМ; жлоб., б.-каш., нараўл., лоеў., Мат. Гом.), пуці́нька ’тое, што і пепін’ (Мат. Гом.), путі́мка ’сорт яблыкаў’ (Сіг.), укр. пути́вка ’сорт невялікіх круглых яблыкаў’, рус. пути́вка ’сорт паўночнарускіх яблыкаў’; магчыма, сюды ж польск. puciepka ’сорт дзікіх сліў’. Няясна; магчыма, ад месца вывядзення сорту, параўн. назву горада Путивль ад гідроніма Путивка (першапачаткова *Путивъ, гл. Фасмер, 3, 412), тыпалагічна анто́наўка ад назвы горада Антонава (там жа, 1, 80).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абгарэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Пашкоджаны агнём, абпалены. Абгарэлы пень. Абгарэлы танк. □ Наперадзе была рэчка, мост цераз яе і за мостам кварталы горада з разбуранымі, абгарэлымі будынкамі. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
таварня́к, ‑а, м.
Разм. Таварны поезд. У тую ж ноч невядомыя разабралі рэйкі на чыгунцы недалёка ад горада, і вялікі састаў таварняка шугануў пад адкос. Мікуліч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фаршта́т, ‑а, М ‑таце, м.
Уст. Пасяленне, якое знаходзіцца па-за межамі горада або крэпасці; прадмесце. Склад стаяў на Бярэзінскім фарштаце, далёка ад людскіх вачэй. Грахоўскі.
[Ням. Vorstadt.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бе́ркавец ’дзесяць пудоў’ (БРС). Рус. бе́рковец, укр. бе́рковець. Скарачэнне з *бьрковьскъ пѫдъ (ст.-рус. бьрковьскъ, берковьскъ). Ад назвы шведскага горада Björkö. Падрабязна Фасмер, 1, 156–157; Шанскі, 1, Б, 98.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ву́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм. Тое, што і вулачка. Двухкватэрны драўляны домік.. стаяў на рагу далёкіх ад цэнтра горада ціхіх вулак. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абве́зці, -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; -вёз, -ве́зла; -вязі́; -ве́зены; зак., каго-што.
1. Правезці вакол чаго-н.
А. турыстаў вакол горада.
2. Правезці кружным шляхам, мінаючы што-н.
3. Развозячы ва ўсе пункты, азнаёміць з чым-н.
А. загад па брыгадах.
|| незак. абво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць; -во́зь.
|| наз. абво́з, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стопяцідзесяціго́ддзе, ‑я, н.
1. Прамежак часу ў сто пяцьдзесят гадоў. Мінулае стопяцідзесяцігоддзе.
2. Гадавіна чаго‑н., што адбылося ці пачалося сто пяцьдзесят гадоў таму назад. Стопяцідзесяцігоддзе заснавання горада.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)