напаве́р, прысл.
У доўг, у крэдыт. Адпусціць тавару напавер. □ У Пінску .. [Лабановіч] і краму сабе аблюбаваў, дзе можна браць сёе-тое напавер, бо грошы не заўсёды бываюць у кішэні. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замеча́ние ср. заўва́га, -гі ж.; заме́тка ж.;
◊
брать (взять) на замеча́ние браць (узя́ць) на заме́тку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыма́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прыняць.
•••
Прымаць (браць) блізка да сэрца — спачувальна адносіцца да чаго‑н.; шчыра зацікавіцца чым‑н.
Прымаць да ведама — даведаўшыся аб чым‑н., пагаджацца, улічваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Прыбо́рніца, прыбы́рныця ’прыбіральшчыца’ (Клім.). Да прыбіра́ць, браць (гл.). Параўн. укр. прибірни́ця ’тая, якая прыбірае’, рус. дыял. прибо́рно ’чыста; прыбрана’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ве́ра, -ы, ж.
1. Упэўненасць у кім-, чым-н.
В. ў свае сілы.
В. ў людзей.
2. Перакананне ў існаванні звышнатуральных сіл.
В. ў Бога.
3. Тое, што і рэлігія.
Хрысціянская в.
Чалавек другой веры.
◊
Браць (узяць) на веру (разм.) — верыць, давяраць (паверыць, даверыць) без доказаў.
Верай і праўдай (служыць) — аддана, чэсна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прабо́р ’лінія, якая ўтвараецца на галаве, калі расчасаць на два бакі валасы’ (ТСБМ). Рус. пробо́р ’тс’. Да прабіраць < прабра́ць < браць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паўпля́шкі, ж.
Палавіна пляшкі. Віця ведаў, што ў кладоўцы застаўся мяшок збожжа, што прыслаў дзед, і паўпляшкі алею, але браць не захацеў, ліха з ім, тут самому няма куды дзецца. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Няць ’браць; узяць, схапіць; верыць; зразумець, навучыцца, засвоіць’ (Гарэц.), ’стукнуць; крануць’ (Нас.), ’узяць (з намаганнем)’ (Яруш.), ’браць’ (Сержп.), ’есці’ (полац., Нар. лекс.). Да прасл. *jęti, гл. яць, узяць; н‑ мае прыставачны характар, параўн. таксама прыставачнае и‑ у ст.-бел. инялъ, не инѧли (XVI ст.) = ст.-слав. ѭлъ (Карскі, 1, 264; 325), паходзіць ад некаторых прыназоўнікаў (*vъn‑, *sъn‑ і пад., Фасмер, 3, 95).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
насле́даваць, -дую, -дуеш, -дуе; -дуй; -даваны; зак. і незак., што.
1. Атрымаць (атрымліваць) у спадчыну якія-н. уласцівасці, якасці бацькоў, продкаў.
Н. многія рысы характару ад маці.
2. толькі незак., што і каму-чаму. Быць прадаўжальнікам якой-н. дзейнасці, якіх-н. традыцый; браць што-н. за ўзор.
Н. фальклорную паэтыку.
|| наз. насле́даванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыцэ́л, -а і -у, м.
1. -а, мн. -ы, -аў. Прыстасаванне на агнястрэльнай зброі для навядзення на цэль.
2. -у. Навядзенне на цэль, прыцэльванне.
Лінія прыцэлу.
◊
Узяць (браць) на прыцэл каго-, што-н. — прыцэліцца ў каго-, што-н. (таксама перан.: звярнуць асаблівую ўвагу на каго-, што-н.).
|| прым. прыцэ́льны, -ая, -ае.
Прыцэльная стральба (па цэлі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)