плод м.

1. бот., биол. плод, род. пло́да м.;

2. перен. плён, род. плёну м., мн. нет; (результат) вы́нік, -ку м.; (достижение) здабы́так, -тку м.;

приноси́ть плоды́ дава́ць плён;

плоды́ долголе́тнего труда́ плён (вы́нікі) шматгадо́вай пра́цы;

плод недоразуме́ния вы́нік непаразуме́ння;

◊

запре́тный плод сла́док посл. забаро́нены плод сало́дкі;

вкуша́ть плоды́ спажыва́ць плён;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сце́нка I ж., в разн. знач. сте́нка;

с. перагаро́дкі — сте́нка перегоро́дки;

с. тру́бкі — сте́нка тру́бки;

○ гімнасты́чная (шве́дская) с. — спорт. гимнасти́ческая (шве́дская) сте́нка;

◊ прыпе́рці да ~кі — припере́ть к сте́нке;

ста́віць да ~кі — ста́вить к сте́нке;

як у (аб) ~ку гаро́х — как в (об) сте́нку горо́х

сце́нка II ж., обл. широ́кая межа́ (между полями)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

проде́лка ж.

1. (действие) разг. праро́бліванне, -ння ср., прабіва́нне, -ння ср.; прасяка́нне, -ння ср.; см. проде́лывать​I;

2. (предосудительный поступок) махля́рства, -ва ср., хі́трыкі, -каў ед. нет, шту́ка, -кі ж., шту́чка, -кі ж.;

э́то его́ проде́лки гэ́та яго́ шту́чкі (махля́рства, хі́трыкі);

3. (шутливая выходка) вы́хадка, -кі ж., вы́брык, -ку м., шту́ка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

смак (род. сма́ку) м., в разн. знач. вкус; смак;

го́ркі (сало́дкі) с. — го́рький (сла́дкий) вкус;

спрабава́ць на с. — про́бовать на вкус;

◊ дайсці́ да ~ку — почу́вствовать вкус;

увайсці́ ў с., адчу́ць (пачу́ць) с. — войти́ во вкус;

(не) да сма́ку — (не) по вку́су, не по душе́;

працу́е і сма́ку не чу́е — погов. че́рез пень коло́ду (ва́лит)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

му́зыка, ‑і, ДМ ‑зыцы, ж.

1. Галіна мастацтва, якая адлюстроўвае рэчаіснасць у гукавых мастацкіх вобразах. Гісторыя музыкі. Беларуская музыка. □ Усе галіны мастацтва, і музыка ў тым ліку, вырашаюць складаную і пачэсную задачу — удзельнічаюць у выхаванні новага чалавека, чалавека, закліканага да будаўніцтва камуністычнага грамадства. Шырма. // Твор або сукупнасць твораў такога мастацтва. Музыка Глінкі. Інструментальная музыка.

2. Выкананне твораў гэтага мастацтва на інструментах. Аднекуль з парка да слыху далятала прыглушаная далечынёй музыка, а ва ўяўленні паўставалі іншыя мясціны. Хадкевіч.

3. перан. Прыемнае для слыху гучанне чаго‑н. Шум калаўрота і ціхая музыка слоў родзяць шчаслівыя ўспаміны. Брыль. Гэй ты, дуб стары, Вартаўнік лугоў! Аддае твой шум Спевам-музыкай. Колас. // Сукупнасць якіх‑н. гукаў. Кусты і трава, абмытая росамі, слухалі звонкую музыку крышталёва-чыстага патоку. Самуйлёнак. // Іран. Пра гукі, якія непрыемна дзейнічаюць на слых, раздражняюць яго. Не скрыпяць вароты Марцінавай пуні, якія, як .. вядома, заўсёды заводзяць сваю музыку. Бядуля.

4. Разм. Музычны інструмент. — Тэрмінова прасіў [хлапчук мой] прывезці гэтую музыку — ён кіўнуў на акардэон. Ракітны. // Аркестр. Духавая музыка. Палкавая музыка. □ Хутка з песнямі і музыкай на машынах, у санях, на вазках пачалі пад’язджаць да школьнага двара выбаршчыкі з суседніх калгасаў. Васілевіч.

5. перан. Разм. Якая‑н. добра арганізаваная, наладжаная справа. [Сухадольскі:] Ты што ж гэта план зрываеш? [Угараў:] Не я, Павел Міхайлавіч. [Сухадольскі:] Як жа не ты? Шэсць машын хто затрымаў?.. Нам гэтыя шэсць машын усю музыку сапсуюць. Крапіва. // Аб чым‑н. турботным, недарэчным, заблытаным. Абрыдла мне ўся гэта музыка. □ [Макей Філатавіч:] — Ды я, калі вы хочаце, маўчаў увесь час, .. вы першыя пачалі ўсю гэту музыку, а цяпер на мяне ўзвярнуць хочаце. Чорны.

•••

Класці на музыку гл. класці.

[Грэч. musikē.]

музы́ка, ‑і, ДМ ‑ку, м.

Разм.

1. Музыкант. Музыка не спяшаючыся сеў, закінуў нагу на нагу, збіў на левае вуха шапку-вушанку, падміргнуў Пецю, шырока расцягнуў чырвоныя мяхі тальянкі. Сіняўскі. Музыкі ігралі адну з лепшых беларускіх полек, і ўсё ў хаце х[о]дыр[а]м хадзіла. Гарэцкі.

2. толькі мн. (музы́кі, ‑аў). Танцы. Брыгадзірава жонка, спрытная вельмі на язык, пачынае: — Яніна недаспала сёння.. [Яніна:] — З музыкаў позна прыйшла. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расчёт м.

1. в разн. знач. разлі́к, -ку м.;

хозя́йственный расчёт гаспада́рчы разлі́к;

за нали́чный расчёт за ная́ўны разлі́к;

взять расчёт узяць разлі́к;

у меня́ с ним бу́дет осо́бый расчёт у мяне́ з ім бу́дзе асо́бны разлі́к;

я сказа́л э́то с расчётом я сказа́ў гэ́та з разлі́кам (наўмы́сна);

жить с расчётом жыць ашча́дна;

пулемётный расчёт воен. кулямётны разлі́к;

расчёт парово́го котла́ техн. разлі́к параво́га катла́;

2. (предположение) разлі́к, -ку м., меркава́нне, -ння ср.;

по мои́м расчётам он до́лжен ско́ро прие́хать па маі́х разлі́ках (меркава́ннях) ён паві́нен ху́тка прые́хаць;

3. (выгода) вы́гада, -ды ж.; (смысл) сэнс, род. сэ́нсу м.;

мне нет расчёта е́хать туда́ мне няма́ сэ́нсу е́хаць туды́;

а како́й мне расчёт э́то де́лать а яка́я мне вы́гада гэ́та рабі́ць;

◊

взять в расчёт прыня́ць пад ува́гу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бо́чка ж., в разн. знач. бо́чка;

◊ бяздо́нная б. — бездо́нная бо́чка;

да ко́жнай ~кі за́тычка — ко вся́кой бо́чке заты́чка;

парахава́я б. — порохова́я бо́чка;

дае́ як з ~кі — несёт как из бо́чки;

як у ~ку (ліць) — как в бо́чку (лить);

як селядцы́ ў ~чцы — как се́льди в бо́чке;

со́рак ~чак арышта́нтаў — сем вёрст до небе́с и всё ле́сом;

лы́жка дзёгцю ў ~чцы мёду — погов. ло́жка дёгтя в бо́чке мёда

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

се́тка I ж.

1. в разн. знач. се́тка;

мяч у се́тцы — мяч в се́тке;

гра́дусная с. — гра́дусная се́тка;

тары́фная с. — тари́фная се́тка;

клішэ́ ~кай — полигр. клише́ се́ткой;

2. рыб. сеть, се́тка, намёт м.;

закі́нуць ~ку — заки́нуть сеть;

3. только ед. (совокупность линий, учреждений и т.п.) сеть;

электры́чная с. — электри́ческая сеть;

чыгу́начная с. — железнодоро́жная сеть;

шко́льная с. — шко́льная сеть

се́тка II ж. (отдел желудка жвачных животных) се́тка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

взор

1. (взгляд) по́зірк, -ку м., по́гляд, -ду м.;

оки́нуть взором акі́нуць по́зіркам (азірну́ць);

2. (зрение) зрок, род. зро́ку м.; (глаза) во́чы, род. вачэ́й;

на́шим взорам предста́вилось ужа́сное зре́лище пе́рад на́шымі вача́мі паўста́ла жахлі́вае відо́вішча;

обрати́ть на кого́-л., на что́-л. все взоры перен. звярну́ць на каго́-не́будзь, на што-не́будзь усе́ по́зіркі;

поту́пить взор апусці́ць во́чы;

впе́рить взор утаро́піцца;

изме́рить взо́ром зме́раць во́кам (по́зіркам).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

взгляд ж.

1. (взор) по́зірк, -ку м.; по́гляд, -ду м.;

бро́сить взгляд гля́нуць, зірну́ць, кі́нуць по́зірк;

2. (мнение) по́гляд, -ду м., ду́мка, -кі ж.;

разделя́ть чьи́-л. взгля́ды падзяля́ць чые́-не́будзь по́гляды (ду́мкі);

вы́сказать свой взгляд вы́казаць свой по́гляд (сваю́ ду́мку);

◊

на взгляд на вы́гляд, з вы́гляду;

на (чей-л.) взгляд на (чый-небудзь) по́гляд, на (чыю-небудзь) ду́мку;

с пе́рвого взгля́да з пе́ршага по́зірку (по́гляду);

изме́рить взгля́дом зме́раць во́кам (по́зіркам).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)